Τοξότης (αστερισμός)
Τοξότης είναι ένας αστερισμός του ζωδιακού κύκλου , αυτό που περιέχει το γαλαξιακό κέντρο. Και ποιο εντυπωσιακός από πλευράς φαινομένων αυτά όλα αξίζει να τα αναλύσουμε. Ο Τοξότης συμβολίζεται με το ένα στυλιζαρισμένο βέλος. Τοξότης είναι συνήθως εκπροσωπούνται ως ένα Κένταυρο και ένα τόξο. Βρίσκεται ανάμεσα Ophiuchus στα δυτικά και Capricornus προς τα ανατολικά. Στην ελληνική μυθολογία , ο Τοξότης έχει προσδιοριστεί ως Κένταυρος : το μισό του ανθρώπου, το άλογο το ήμισυ. Σε μερικές θρύλους, ο Κένταυρος Χείρωνας ήταν ο γιος του Φιλύρας και του Κρόνου , ο οποίος είπε ότι ο ίδιος άλλαξε σε ένα άλογο για να ξεφύγουν από τη σύζυγό του ζηλεύει, η Ρέα . Χείρων τελικά αποθανάτισε στον αστερισμό του Κενταύρου ή σε κάποια έκδοση, Τοξότης. Το βέλος του παρόντος σημεία αστερισμού προς το Antares αστέρι, την «καρδιά του σκορπιού."
Ο Γαλαξίας , όπως φαίνεται από την Γη είναι πυκνότερο του καθώς περνά μέσα από τον Τοξότη, καθώς αυτό είναι όπου το γαλαξιακό κέντρο βρίσκεται. Κατά συνέπεια, Τοξότης περιέχει πολλά σμήνη αστέρων και νεφελωμάτων. Ένα από τα φωτεινότερα του σμήνη αστέρων είναι Messier 55 , περίπου 7,5 ° δυτικά του δ Sgr. Ο αστερισμός περιέχει νεφελώματα, όπως το Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας (Messier 8), κοντά στο λ Sagittarii, η Omega Νεφέλωμα (Μεσιέ 17), επίσης γνωστός ως ο Κύκνος ή πέταλο νεφέλωμα, κοντά στα σύνορα με ασπίδα ? και το Τρισχιδές νεφέλωμα (Μεσιέ 20), ένα μεγάλο νεφέλωμα που περιέχει μερικά πολύ μικρά, καυτά αστέρια. Ο όμιλος της Λιμνοθάλασσας νεφέλωμα, Τρισχιδές νεφέλωμα, και NGC 6559 είναι συχνά αποκαλείται η
τρίδυμο Τοξότη. Το 1999 ένα βίαιο ξέσπασμα στο V4641 Sgr θεωρήθηκε για να έχει αποκαλύψει την τοποθεσία του πλησιέστερου γνωστή μαύρη τρύπα στη Γη, αλλά αργότερα έρευνα αυξήθηκαν απόσταση, το οποίο εκτιμάται με το συντελεστή 15. Το συγκρότημα ραδιόφωνο πηγή Τοξότης Α είναι Επίσης εδώ. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι ένα από τα συστατικά του, γνωστή ως Τοξότης Α * , συνδέεται με μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία .. Ο Τοξότης Νάνος ελλειπτικός γαλαξίας βρίσκεται λίγο έξω από το Γαλαξία μας
Οι φωτεινότεροι αστέρες
Ο Αργκελάντερ απέδιδε στον Ταύρο 54 αστέρες ορατούς με γυμνό μάτι, ενώ ο Heis 90. Οι κυριότεροι αστέρες του αστερισμού έχουν και δικά τους ιδιαίτερα ονόματα.
- Ο αστέρας
α Τοξότου δεν είναι και ο φωτεινότερος του αστερισμού. Είναι γνωστός με το ιδιαίτερο όνομα
Ρουκμπάτ (Rukbat), στο οποίο και παραπέμπουμε.
- Ο
β1 Τοξότου, διπλός, είναι γνωστός ως
Προπορευόμενος Αρκάμπ (Arkab) και ο
β2 ως
Επόμενος Αρκάμπ.
- Ο
γ2 είναι ο
Αλνάσλ (Alnasl).
- Ο
δ, διπλός, είναι ο
Κάους Μεριντιονάλις (Kaus Meridionalis).
- Ο
ε, επίσης διπλός, είναι ο φωτεινότερος του αστερισμού με φαινόμενο μέγεθος 1,79 και είναι γνωστός ως
Κάους Αουστράλις (Kaus Australis).
- Ο
ζ, διπλό σύστημα, είναι ο
Ασκέλλα (Ascella).
- Ο
η είναι ο
Σεφντάρ (Sephdar, Ira Furoris).
- Ο
θ1 έχει φαινόμενο μέγεθος 4,37 και φασματικό τύπο B2 IV.
- Ο
ι έχει φαιν.μέγεθος 4,12 και φασματικό τύπο K0 III.
- Ο
λ είναι ο
Κάους Μπορεάλις (Kaus Borealis).
- Ο
μ, πενταπλός αστέρας, έχει συνολικό φαιν.μέγεθος 3,84 και φασμ.τύπο B2 III. Είναι ο μακρινότερος από όλους τους φωτεινότερους αστέρες του αστερισμού, αφού εκτιμάται ότι απέχει από τη Γη πάνω από 3.000 έτη φωτός.
- Ο
ξ2 έχει φαιν.μέγεθος 3,52 και φασμ.τύπο G8-K0II.
- Ο
ο έχει φαιν.μέγεθος 3,76 και φασμ.τύπο K0 III.
- Ο
π είναι ο
Αλ Μπαλντά (Al Baldah).
- Ο
ρ1 έχει φαιν.μέγεθος 3,92 και φασμ.τύπο F0 III-IV. Απέχει από τη Γη 122 έτη φωτός.
- Ο
σ, ο δεύτερος σε φωτεινότητα (φαιν.μέγεθος 2,05), είναι ο
Νούνκι (Nunki).
- Ο
τ είναι ο
Εκατηβόλος.
- Ο
φ έχει φαιν.μέγεθος 3,17 και φασμ.τύπο B8 III. Αναφέρεται και με το όνομα
Nanto.
- Ο
62 Τοξότου, ανώμαλος μεταβλητός, έχει μέσο φαιν.μέγεθος 4,42 και φασμ.τύπο ερυθρού γίγαντα. Μαζί με τους αμυδρότερους
ω Τοξότου,
59 και
60 Τοξότου σχηματίζουν ένα χαρακτηριστικό μικρό
τετράπλευρον (Πτολεμαίος), γνωστότερο από τη λατινική μετάφραση
Terebellum του Bayer.
Αξιοσημείωτα στον αστερισμό
Το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του Τοξότου είναι ότι μέσα σε αυτόν κείται το κέντρο του Γαλαξία μας σε απόσταση περίπου 28.000 έτη φωτός από τη Γη. Παρότι αποκρύπτεται από εμάς πίσω από πυκνά νέφη διαστρικής σκόνης, αρκετές λεπτομέρειες διακρίνονται στο υπέρυθρο. Η ραδιοπηγή Τοξότης A* (Sagittarius A*) συνδέεται με τη γιγάντια υποτιθέμενη μαύρη τρύπα στο Γαλαξιακό κέντρο. - Τα δύο διάσημα φωτεινά διάχυτα νεφελώματα του Τοξότου είναι το Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας (M8), ορατό ακόμα και με γυμνό μάτι από πολύ σκοτεινή τοποθεσία, και το Τρισχιδές Νεφέλωμα (M20). Αρκετά φωτεινό είναι και το λεγόμενο «Νεφέλωμα Ωμέγα» (M17). - Ο μεταβλητοί αστέρες X Τοξότου (το X είναι λατινικό και κεφαλαίο) και γ1 Τοξότου είναι από τους φωτεινότερους Κηφείδες σε όλη την ουράνια σφαίρα. Το φαιν.μέγεθός του πρώτου κυμαίνεται από 4,24 ως 4,84 με περίοδο 7,01 ημέρες και ο φασμ,τύπος του μεταβάλλεται αντιστοίχως από G2 σε F5. Ο δεύτερος, γνωστός και ως W Τοξότου, έχει
μέσο φαιν.μέγεθος 4,66 (από 4,3 ως 5,1), περίοδο μεταβολής 7,59 ημέρες και φασμ.τύπο F4 ως G1 Ib. - Ο ερυθρός νάνος Ross 154 (V1216 Sgr) με φαινόμενο μέγεθος 10,44 και φασματικό τύπο M4V, βρίσκεται πολύ κοντά στη Γη και το Ηλιακό μας Σύστημα: Απέχει «μόλις» 9,68 έτη φωτός ή 91,6 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα, γεγονός που τον καθιστά τον ενδέκατο κοντινότερο αστέρα (εάν λογαριάσουμε το σύστημα του α Κενταύρου ως 3 αστέρες, το σύστημα του Σείριου ως 2 αστέρες, κλπ.) ανάμεσα στα εκατομμύρια τετρακισεκατομμύρια άστρα του Σύμπαντος. Μάλιστα η απόσταση του Ross 154 μειώνεται, καθώς μας πλησιάζει με ταχύτητα 6,9 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο (25.000 χιλιόμετρα την ώρα). Είναι φανερό όμως ότι δεν κατευθύνεται ακριβώς προς εμάς, αφού έχει σημαντική ιδία κίνηση, 0,67 δευτερόλεπτα του τόξου ανά έτος έναντι 1,3 του Σειρίου. Θα μας προσπεράσει στο μέλλον ερχόμενος σε μία ελάχιστη απόσταση και μετά θα αρχίσει να απομακρύνεται. Το απόλυτο μέγεθός του είναι 13,08.- Ο κυανός υπεργίγαντας «Αστέρας Πιστόλι» (Pistol Star) είναι πιθανότατα ο μεγαλύτερης μάζας αστέρας που είναι γνωστός. Είναι εγκλεισμένος στο «Πιστολοειδές Νεφέλωμα» (από το οποίο και πήρε το όνομά του), αποβολή ατμόσφαιρας αστέρα Wolf-Rayet σε απόσταση άνω των 20 χιλιάδων ετών
φωτός από τη Γη. - Ο V4334 Τοξότου είναι γνωστός ως «Αντικείμενο του Sakurai» ή «Αστέρας του Sakurai». - Ο Καινοφανής του Τοξότου του 1999 έφθασε σε φωτεινότερο μέγεθος 8,6 (ορατός και με κιάλια). Ανακαλύφθηκε στις 25 Απριλίου εκείνου του έτους από τον Minoru Yamamoto στην Ιαπωνία. - Το φωτεινότερο ανοικτό σμήνος αστέρων στον Τοξότη είναι το M25 (IC 4725) με φαινόμενο μέγεθος 4,6 και φαινόμενη διάμετρο 32΄ (πραγματική 17 έτη φωτός στην εκτιμώμενη απόσταση των 2.000 ετών φωτός από τη Γη). Περιλαμβάνει τον επίσης φωτεινό Κηφείδη U Τοξότη (φαινόμενο μέγεθος 6,28 έως 7,15). Τα M18, M21 και M23 είναι επίσης ανοικτά σμήνη στον αστερισμό, ενώ φωτεινό σχεδόν όσο και το M25 είναι το NGC 6530 που κείται μέσα στο Νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας. - Το σφαιρωτό σμήνος M22 (NGC 6656) με μισό περίπου εκατομμύριο άστρα είναι από τα φωτεινότερα του ουρανού, με φαινόμενο μέγεθος 5,1. Με φαινόμενη διάμετρο 24΄ φαίνεται μεγάλο όσο ο δίσκος της Σελήνης ή του Ηλίου. Η πραγματική του διάμετρος υπολογίζεται στα 95 έτη φωτός με την απόστασή του από τη Γη να εκτιμάται στις 10.000 έτη φωτός. Το M55 (NGC 6809) είναι στην πραγματικότητα μεγαλύτερο (πραγματική διάμετρος περ. 120 έτη φωτός), αλλά αραιότερο με 100.000 περίπου αστέρες και σε διπλάσια
απόσταση από εμάς. Επίσης σφαιρωτά αστρικά σμήνη στον Τοξότη είναι τα M28, M69, M70, M75 και το εξωγαλαξιακό Μ54. - Το πλανητικό νεφέλωμα NGC 6818 με φαινόμενο μέγεθος 10,0 είναι το μόνο στον αστερισμό προσιτό σε καλό ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο και είναι γνωστό ως "Little Gem" - Εξωηλιακοί πλανήτες στον Τοξότη έχουν ανιχνευθεί περί τους αστέρες HD 169830, σε απόσταση 118,5 έτη φωτός από τη Γη, HD 179949, σε απόσταση 88 ετών φωτός, κ.ά.. - Ο νάνος σφαιροειδής γαλαξίας Νάνος του Τοξότη είναι ο δεύτερος πλησιέστερος στη Γη γαλαξίας (ο πλησιέστερος είναι ο πολύ μικρός Νάνος του Μεγάλου Κυνός) πέρα από τον δικό μας: ανακαλύφτηκε το 1994 και απέχει από τη Γη 60.000 ως 70.000 έτη φωτός. Καταλαμβάνει μεγάλη έκταση στον ουρανό, 7,5 επί 3,6 μοίρες, και έχει διάμετρο τουλάχιστον 10.000 ετών φωτός, αλλά παρουσιάζει τόσο μικρή επιφανειακή λαμπρότητα, ώστε είναι δυσδιάκριτος. Υπάρχουν και άλλοι νάνοι γαλαξίες στον αστερισμό του Τοξότη, όπως ο Ανώμαλος Νάνος του Τοξότου (Sag DIG), σε απόσταση 4 εκατομμυρίων ετών φωτός, και ο λεγόμενος Γαλαξίας του Μπάρναρντ (NGC 6822), αμφότεροι μέλη της Τοπικής Ομάδας. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν την περιπλάνηση στον αστερισμό και ζωδιακό κύκλο τον Τοξότη.
Star Pern, η Rukbat, είναι ένα πραγματικό αστέρι, που βρέθηκε στον αστερισμό του Τοξότη. Rukbat σημαίνει «γόνατο» στα αραβικά, γλώσσα στην οποία είναι τα περισσότερα αστέρια δοθεί επίσημα ονόματα Στη βασική κατάρτιση του Τοξότη από Hevelius το 1690, Rukbat βρίσκεται ακριβώς αριστερά από το γόνατο του δικαιώματος foreleg ο Κένταυρος (βλ. αριστερά. Τοξότης απεικονίζεται ως Κένταυρος λόγω της σύνδεσής του αστερισμού με τον Κένταυρο Χείρωνα του ελληνικού μύθου πρότυπο αστρονομικό όνομα Rukbat είναι η Alpha Τοξότη, η οποία θα πρέπει να σημαίνει ότι είναι το πιο λαμπρό αστέρι στον αστερισμό που, αλλά δεν είναι - στην πραγματικότητα υπάρχει αρκετά πιο φωτεινή από ό, τι προσπαθώντας να ανακαλύψουν τι το αντιμετωπίσετε αυτό είναι. διάλεξε με τις υπάρχουσες πληροφορίες αυτό το αστέρι από ένα
άρθρο του National Geographic γιατί της άρεσε το όνομα Αν και Anne έγραψε στην εισαγωγή της μυθιστορήματα Pern ότι Rukbat είναι μια χρυσή τύπου G star (όπως ο ήλιος μας είναι), ο πραγματικός Rukbat είναι στην πραγματικότητα ένα μπλε-άσπρο B-τύπου αστέρι.. Rukbat είναι περίπου 118 έτη φωτός μακριά από εμάς, και όσους ταξιδεύουν από το ηλιακό μας σύστημα να Rukbat θα πηγαίνει σχεδόν άμεσα προς το κέντρο του Γαλαξία.
Beta (β 2) Τοξότη , Arkab οπίσθια, είναι ένα αστέρι στον αστερισμό του Τοξότη. Υπάρχουν δύο βήτα αστέρια στον Τοξότη? β 1 είναι Arkab Πριν ? και αυτό το αστέρι β
2, Arkab Μεταγενέστερη? δύο αστέρια είναι οι χωρίζονται από 0,36 °. Alpha (α Rukbat ) και τις δύο εκδόσεις beta (β 1, Arkab Πριν , και β 2,
Arkab Μεταγενέστερη) ήταν το αραβικό
Al Suradain, οι δύο Surad, πουλιά ερήμου με διαφορετικό τρόπο που περιγράφεται, - από μερικούς ως "μεγαλύτερη από σπουργίτια» και της ποικιλομορφίας της μαύρης και το λευκό (καρακάξες;)? από άλλους, όπως κίτρινο και το μεγαλύτερο από περιστέρια
Γάμμα (γ) Τοξότη , Alnasl, είναι ένα κίτρινο αστέρι που σηματοδοτεί την επικεφαλής της Archer Arrow η, νεφέλωμα σύντροφο για Spiculum . Η Λιμνοθάλασσα Νεφέλωμα, Spiculum, Μ8, NGC6523, είναι ένα σύμπλεγμα από αστέρια στο τόξο του βέλους του Τοξότη . είναι Λατινικά για βελάκια ή το σημείο ένα βέλος ή παρόμοια όπλα.
Australis (Epsilon Sagittarii)
Το πιο λαμπρό αστέρι στον αστερισμό του Τοξότη ? σηματοδοτεί το νότιο (λατινική australis) άκρο της Archer τόξο του (αραβικά ΜΟΔ) και είναι επίσης το χαμηλότερο αστέρι του Γαλαξία Άρκτος Αστερισμός. Βαθιά στο νότιο ημισφαίριο, 34 ° κάτω από τον ουράνιο ισημερινό, το αστέρι δεν είναι καλά γνωστό ότι βόρειοι, αν και είναι το 36ο λαμπρότερο άστρο στον ουρανό Έχει παραδοσιακά ονομάζεται γίγαντας και χωρίζονται σε δροσερό τέλος του Β, ενώ άλλοι έχουν πιο πρόσφατα ανατεθεί σε άκρο κατηγορία καυτό Α ως ένα λαμπρό γίγαντα Εν πάση περιπτώσει, το αστέρι είναι πολύ πιο φωτεινή από τους ομολόγους της ακολουθίας κύρια και είναι σαφώς σε πιο προχωρημένο στάδιο.. Έχει πιθανώς έναν πυρήνα ηλίου που συρρικνώνεται και θέρμανσης, καθώς προετοιμάζεται να θρυαλλίδα τον άνθρακα και το οξυγόνο Μπορεί επίσης να είναι ένα είδος αστέρων κελύφους στα οποία η ταχύτης περιστροφής του σε υψηλά
επίπεδα (πάνω από 70 φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου) ήταν υπεύθυνη για τη δημιουργία ενός κελύφους του αερίου που κρύβει μεγάλο μέρος του αστεριού μέσα.
Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας
Το Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας (Μ8, NGC 6523) είναι ένα διάχυτο νεφέλωμα που βρίσκεται στον αστερισμό του Τοξότη και είναι ορατό με γυμνό μάτι υπό καλές συνθήκες ορατότητας. Το Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας αποτελεί ένα τεράστιο νέφος ιονισμένου υδρογόνου και κονιορτού, το οποίο λούζεται από το φως ενός γαλάζιου υπεργίγαντα, του αστέρα 9 του Τοξότη. Το νεφέλωμα έχει μέγεθος περίπου 100 ετών φωτός και απέχει περί τα 5.000 έτη φωτός, γεγονός που του προσδίδει φαινόμενη διάμετρο τρεις φορές μεγαλύτερη από αυτήν της Πανσέληνου. Το νεφέλωμα, όπως πολλά διάχυτα νεφελώματα, περιλαμβάνει ένα ωραίο ανοικτό σμήνος, το NGC 6530, που αποτελείται από πολύ θερμούς και νέους αστέρες φασματικού τύπου Ο και Β με ηλικία μόνο 2 εκατομμυρίων ετών. Η περιοχή της κλεψύδρας, το Hourglass Nebula, που λούζεται από το φως του αστέρα Herschel 36, πιστεύεται ότι είναι χώρος αστρογένεσης.
Τρισχιδές νεφέλωμα
Το Τρισχιδές Νεφέλωμα (γνωστό και ως Μεσιέ 20, M20 και NGC 6514) είναι ένα νεφέλωμα σε απόσταση περίπου 6.000 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Το όνομά του σημαίνει ότι είναι χωρισμένο σε τρία μέρη. Το αντικείμενο αποτελεί ένα συνδυασμό από ένα ανοικτό σμήνος αστέρων, ένα νεφέλωμα εκπομπής (το κόκκινο μέρος), ένα νεφέλωμα ανακλάσεως (η μπλε περιοχή) και ένα σκοτεινό νεφέλωμα (τα «κενά» στο νεφέλωμα εκπομπής που ευθύνονται για την εμφάνιση του νεφελώματος), γνωστό και ως Barnard 85. Το Τρισχιδές νεφέλωμα αποτελεί ένα φωτεινό και πολύχρωμο αντικείμενο όταν παρατηρείται μέσα από μικρό τηλεσκόπιο και γι’αυτό το λόγο είναι ένα διαχρονικά αγαπημένο αντικείμενο των ερασιτεχνών αστρονόμων. Στον ουρανό βρίσκεται περίπου 2 μοίρες βορειοδυτικά από το μεγαλύτερο νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας (Μ8) και τα δύο νεφελώματα αποτελούν ένα όμορφο στόχο για φωτογραφίες ευρέως πεδίου. Ακόμη πιο κοντά βρίσκεται το ανοικτό σμήνος Μεσιέ 21.
«Αντικείμενο του Sakurai» ή «Αστέρας του Sakurai».
Ένα φωτεινό «νέο» αστέρι ανακαλύφθηκε από τους Ιάπωνες ερασιτέχνης αστρονόμος Yukio Sakurai στα τέλη Φεβρουαρίου του 1996. Βρίσκεται στο αστέρι πλούσια, νότιο αστερισμό του Τοξότη (Η Archer) και πληροί τις προϋποθέσεις να ενταχθούν σε ένα εξαιρετικά επιλέξτε κατηγορία άστρων. Στην πραγματικότητα, γνωρίζουμε μόνο ένα επιπλέον αντικείμενο αυτού του τύπου και τα ερείπια των δύο - ίσως τρία - άλλοι Σε σύγκριση με το 6000 αστέρια στον ουρανό φαίνονται με γυμνό μάτι, τα πολλά εκατομμύρια μέχρι σήμερα σε καταλόγους, και τα δισεκατομμύρια άστρα φωτογραφήθηκε, είναι μια πολύ ειδική κατηγορία πράγματι. Παρ 'όλα αυτά, αστέρι Sakurai του κατέχει μοναδική πληροφορίες σχετικά με μια δραματική εξελικτική κατάσταση, την οποία όλα τα αστέρια πρέπει να περάσει μέσω των οποίων οι μάζες είναι περισσότερο από μερικές φορές αυτής του ήλιου, αλλά ακόμη πολύ μικρό για να μια έκρηξη σουπερνόβα Αυτό συμβαίνει λίγο πριν τέλος ενεργού ζωής τους και να κρυώσει σε οπτικά λήθη.
Σαρλ Μεσιέ
Ο
Σαρλ Μεσιέ (Charles Messier, 26 Ιουνίου 1730 – 12 Απριλίου 1817) ήταν Γάλλος αστρονόμος, γνωστός κυρίως από τη σύνταξη του πρώτου ομώνυμου αστρονομικού καταλόγου ουράνιων σωμάτων του «βαθέος ουρανού» (έξω από το Ηλιακό Σύστημα), όπως είναι νεφελώματα, γαλαξίες και αστρικά σμήνη, Τα μέλη του καταλόγου αυτού, που φέρουν αύξοντα αριθμό προτασσομένου του λατινικού γράμματος «Μ», είναι πλέον γνωστά συλλογικά (ιδίως στους ερασιτέχνες αστρονόμους) ως τα 103 από τα αρχικά 45 «αντικείμενα του Μεσιέ» (M-objects). Ο σκοπός της δημιουργίας του καταλόγου ήταν να βοηθήσει «κυνηγούς» κομητών, όπως ήταν και ο ίδιος, και άλλους παρατηρητές των ουρανών να διακρίνουν τα μόνιμα από τα παροδικά μη σημειακά σώματα.
Μεσιέ 25
Το Μεσιέ 25 (γνωστό και ως Μ25 και IC 4725) είναι ένα ανοικτό σμήνος σε απόσταση περίπου 2.000 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Είναι εύκολα ορατό με κυάλια. Το Μεσιέ 25 ανακαλύφθηκε από το Φίλιπ Λόυς ντε Σεζώ το 1745. Ο Σαρλ Μεσιέ το πρόστεσε στον κατάλογό του το 1764. Είναι παράξενο πως ένα τόσο αξιοπρόσεκτο αντικείμενο δεν έχει αριθμό NGC, καθώς ο Τζον Χέρσελ για άγνωστο λόγο δεν το συμπεριέλαβε στο Γενικό Κατάλογο, αν και είχε παρατηρηθεί από αρκετούς αστρονόμους πριν από αυτόν.Ο αριθμός των μελών του Μ25 δεν έχει καθοριστεί με τιμές που κυμαίνονται από λιγότερα από 50 μέχρι 600 άστρα! Έχει διάμετρο περίπου 20 έτη φωτός. Ανάμεσα στα μέλη του Μ25 είναι δύο κίτρινοι γίγαντες και ένας Κηφείδης γνωστός και ως U Sagittarii. Μόνο μία άλλη περίπτωση Κηφείδη είναι γνωστή, αυτή του U Normae
που είναι μέλος του ανοικτού σμήνους NGC 6087. Αυτά άστρα δείχνουν ότι το Μεσιέ 25 δεν είναι ένα πολύ νέο σμήνος: η ηλικία του είναι 90 εκατομμύριων ετών.
Μεσιέ 18
ο Μεσιέ 18 (γνωστό και ως M18 και NGC 6613) είναι ένα ανοικτό σμήνος σε απόσταση περίπου 5.000 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Από τη μεριά της Γης το Μ18 βρίσκεται μεταξύ του νεφελώματος Ωμέγα και του Μεσιέ 24, γνωστού και ως νέφος του Τοξότη. Το Μεσιέ 18 ανακαλύφθηκε από το Σαρλ Μεσιέ το 1764 και το πρόσθεσε στον κατάλογό του. Το Μεσιέ 18 αποτελείται από 20 άστρα και έχει διάμετρο περίπου 18 έτη φωτός. Τα λαμπρότερα μέλη του έχουν φασματικό τύπο Β3, γεγονός που σημαίνει ότι είναι νεαρό σμήνος. Η ηλικία του είναι περίπου 32 εκατομμύρια έτη.
Νεφέλωμα Ωμέγα
Το Νεφέλωμα Ωμέγα, γνωστό και ως το Νεφέλωμα Κύκνος και Νεφέλωμα Πέταλο (με προσδιορισμούς Μεσιέ 17, M17 και NGC 6618) είναι ένα νεφέλωμα εκπομπής σε απόσταση περίπου 5.500 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Είναι ορατό με γυμνό μάτι σε καλές συνθήκες. Ανακαλύφθηκε από τον Φίλιππ Λόι ντε Σεζώ το 1745. Ο Σαρλ Μεσιέ το ανακάλυψε ανεξάρτητα το 1764 και το πρόστεσε στον κατάλογό του. Το νεφέλωμα έχει διάμετρο περίπου 15 έτη φωτός. Το νέφος διαστρικής ύλης της οποίας είναι μέρος έχει διάμετρο περίπου 40 έτη φωτός και έχει εκτιμώμενη μάζα 800 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου, αρκετά μεγαλύτερη από αυτήν του Νεφελώματος του Ωρίωνα. Έχει κόκκινο προς ροζ χρώμα που οφείλεται στην παρουσία ζεστού υδρογόνου που ακτινοβολεί από την ακτινοβολία των νεαρών άστρων του νεφελώματος Ένα ανοικτό σμήνος 35 αστέρων βρίσκεται ενσωματωμένο στο νεφέλωμα και κάνει τα αέρια του νεφελώματος να λάμπουν εξαιτίας της ακτινοβολίας αυτών των
ζεστών, νέων αστέρων. Είναι κρυμμένο μέσα στο νεφέλωμα και δε φαίνεται στις οπτικές εικόνες. Το νεφέλωμα Ωμέγα βρίσκεται σε απόσταση 5.000 με 6.000 ετών φωτός, περίπου την ίδια με το φαινομενικό γείτονά του, το νεφέλωμα του Αετού. Είναι σίγουρο ότι ανήκουν στον ίδιο σπειροειδή βραχίονς, τον βραχίονα του Τοξότη ή Τοξότη-Τρόπιδος και δεν είναι γνωστό αν είναι μέρη του ίδιου γιγάντιου συμπλέγματος σκόνης και νεφελωμάτων.
Μεσιέ 22
Το Μεσιέ 22 (γνωστό και ως M22 και NGC 6656) είναι ελλειπτικό σφαιρικό σμήνος σε απόσταση περίπου 10.500 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Είναι το τρίτο λαμπρότερο σφαιρωτό σμήνος στον γήινο ουρανό. Με μέγεθος +5,1 είναι ορατό με γυμνό μάτι σε όχι πολύ βόρειους παρατηρητές, καθώς είναι λαμπρότερο από το Μεσιέ 13, το σφαιρωτό σμήνος του Ηρακλή. Μόνο το Ωμέγα Κενταύρου και το 47 Τουκάνας είναι λαμπρότερα. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι απέχει από την εκλειπτική μόνο μία μοίρα και οι σύνοδοι με πλανήτες είναι αρκετά συχνές.
Μεσιέ 28
Το Μεσιέ 28 (γνωστό και ως M28 και NGC 6626) είναι ένα σφαιρωτό σμήνος σε απόσταση περίπου 18.300 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Ανακαλύφθηκε από το Σαρλ Μεσιέ το 1764. Το 1987 ανακαλύφθηκε στο Μεσιέ 28 ένα πάλσαρ , το PSR 1620-26, με περίοδο περιστροφής 11 μιλλισεκόντ από το παρατηρήτηριο Jodrell Bank Είναι το δεύτερο πάλσαρ με περίοδο μιλλισεκόντ που ανακαλύπτεται σε σφαιρωτό σμήνος. Το πρώτο ανακαλύφθηκε νωρίτερα τον ίδιο χρόνο στο Μεσιέ 4. Το Μεσιέ 28 έχει διάμετρο περίπου 60 έτη φωτός. Έχουν παρατηρηθεί σε αυτό το σμήνος 20 παλλόμενοι μεταβλητοί αστέρες, εκ των οποίων 18 είναι τύπου RR Lyrae, που είναι γνωστοί ως μεταβλητοί των σμηνώνΜεσιέ 69
Το Μεσιέ 69 (γνωστό και ως M69 και NGC 6637) είναι ένα σφαιρωτό σμήνος σε απόσταση περίπου 30.000 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Το Μ69 μπορεί να παρατηρηθεί με κιάλια σε μία σκοτεινή νύκτα, αρκεί ο παρατηρητής να μη βρίσκεται πολύ βόρεια. Το Μεσιέ 69 έχει διάμετρο περίπου 85 έτη φωτός. Απέχει από το Γαλαξιακό κέντρο μόνο 6.200 έτη φωτός και γι’αυτό το λόγο έχει μικρή σφαίρα βαρυτικής επιρροής, μόνο 145 έτη φωτός. Η μισή μάζα του σμήνους είναι συγκεντρωμένη σε μία σφαίρα με ακτίνα 7,2 έτη φωτός. Είναι ένα από τα πλουσιότερα σε μέταλλα σφαιρικά σμήνη. Έχουν εντοπιστεί το Μ69 μόνο 8 μεταβλητοί αστέρες. Ένας κοντινός γείτονάς του είναι το σφαιρωτό σμήνος Μεσιέ 70, από το οποίο και απέχει μόνο 1.800 έτη φωτός.Μεσιέ 70
Το Μεσιέ 70 (γνωστό και ως M70 και NGC 6681) είναι ένα σφαιρωτό σμήνος σε απόσταση περίπου 30.000 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Βρίσκεται πολύ κοντά στο γαλαξιακό κέντρο και έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με το γειτονικό Μεσιέ 69. Ο πυρήνας του είναι πολύ μικρός γιατί έχει υποστεί κατάρρευση πυρήνα, όπως έχει γίνει στο Μεσιέ 15 και στο Μεσιέ 30. Μέσα στο σμήνος έχουν εντοπιστεί μόλις δύο μεταβλητοί αστέρες. Ανακαλύφθηκε από το Σαρλ Μεσιέ το 1780 και ο πρώτος που το ανέλυσε ήταν ο Ουίλιαμ Χέρσελ. Το 1995 καθώς οι Άλαν Χέιλ και Τόμας Μποπ παρατηρούσαν το σφαιρωτό σμήνος ανακάλυψαν το μεγάλο κομήτη Χέιλ-Μπομπ.
Μεσιέ 75
Το Μεσιέ 75 (γνωστό και ως M75 και NGC 6864) είναι ένα σφαιρωτό σμήνος σε απόσταση περίπου 67.500 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Είναι ένα από τα πυκνότερα γνωστά σφαιρωτά σμήνη. Το Μεσιέ 75 είναι ένα από τα πυκνότερα γνωστά σμήνη, με τάξη συγκέντρωσης Ι. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος και της μεγάλης απόστασής του απαιτούνται μεγάλα τηλεσκόπια για να αναλυθεί σε άστρα. Έχει διάμετρο περίπου 130 έτη φωτός. Το απόλυτο μέγεθος του Μεσιέ 75 είναι περίπου -8,6 ή είναι περίπου 1,8 εκατομμύρια φορές φωτεινότερο από τον Ήλιο. Το Μεσιέ 75 είναι ένα από τα πιο απομακρυσμένα από το γαλαξιακό κέντρο σφαιρωτά σμήνη. Απέχει από αυτό περίπου 50.000 έτη φωτός. Για την απόστασή του έχουν γίνει διάφορες εκτιμήσεις, ενώ υπάρχουν και πηγές που δίνουν απόσταση μέχρι και 100.000 έτη φωτός..
Εδώ κλείνουμε το τόσο εντυπωσιακό κεφάλαιο Τοξότης με τα τόσα σμήνη νεφελώματα γαλαξίες, ας αναλύσουμε τι σημαίνουν όλα αυτά που υπάρχουν στον αστερισμό.
Σφαιρωτό σμήνος
Σφαιρωτό σμήνος ή
σφαιρωτό αστρικό σμήνος ονομάζεται στην αστρονομία μία σχετικώς πυκνή συγκέντρωση αστέρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, που περιφέρεται γύρω από το κέντρο ενός γαλαξία ως δορυφόρος του. Οι αστέρες που αποτελούν τα σφαιρωτά σμήνη είναι ισχυρώς δεσμευμένοι από τη βαρύτητα του κάθε σμήνους, πράγμα που δίνει στα σμήνη αυτά το σφαιρικό τους σχήμα και σχετικώς υψηλές αριθμητικές πυκνότητες αστέρων (δηλ. αστέρες ανά κυβικό έτος φωτός) στην κεντρική τους περιοχή. Τα σφαιρωτά σμήνη, που βρίσκονται στην άλω ενός γαλαξία, περιέχουν πολύ περισσότερους αστέρες ανά σμήνος από ότι τα ανοικτά ή γαλαξιακά σμήνη, τα οποία βρίσκονται στον δίσκο του ίδιου γαλαξία. Τα σφαιρωτά σμήνη είναι αρκετά συνηθισμένα: υπάρχουν περί τα 150 to 158 γνωστά που ανήκουν στον Γαλαξία μας, ενώ άλλα 10 ως
20 πιστεύεται ότι δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμα .Οι μεγάλοι γαλαξίες μπορεί να έχουν περισσότερα: Ο Γαλαξίας της Ανδρομέδας π.χ. μπορεί να έχει 400 ή 500. Ορισμένοι γιγάντιοι ελλειπτικοί γαλαξίες, ιδίως όσοι βρίσκονται στα κέντρα σμηνών γαλαξιών όπως ο M87 μπορεί να διαθέτουν μέχρι και 13.000 σφαιρωτά σμήνη. Αυτά τα σφαιρωτά σμήνη περιφέρονται σε μεγάλη απόσταση από το κέντρο του γαλαξία τους,
131.000 έτη φωτός ή και περισσότερο Στην Τοπική Ομάδα ο κάθε μεγάλος γαλαξίας της έχει σφαιρωτά σμήνη, ενώ σχεδόν κάθε μεγάλος γαλαξίας πέρα από αυτήν που έχει ερευνηθεί έχει επίσης βρεθεί να διαθέτει ένα σύστημα σφαιρωτών σμηνών. Από την άλλη, νάνοι γαλαξίες όπως ο Νάνος του Τοξότη και ο Νάνος του Μεγάλου Κυνός φαίνεται ότι βρίσκονται στη διαδικασία της «δωρεάς» των σφαιρωτών τους σμηνών
(όπως το Palomar 12) στον Γαλαξία μας, πράγμα που υποδεικνύει το πώς ο Γαλαξίας μας απέκτησε κατά το παρελθόν πολλά από τα σημερινά του σφαιρωτά σμήνη. Παρότι φαίνεται ότι τα σφαιρωτά σμήνη περιέχουν κάποιους από τους αρχαιότερους αστέρες στο Σύμπαν, η προέλευση και ο ρόλος τους στη γαλαξιακή εξέλιξη δεν έχουν ακόμα ξεκαθαριστεί. Τα σφαιρωτά σμήνη είναι πολύ διαφορετικά από τους νάνους ελλειπτικούς γαλαξίες και δημιουργήθηκαν ως μέρος της δημιουργίας αστέρων του μητρικού τους γαλαξία, όχι ως ξεχωριστός μικρός γαλαξίας. Ωστόσο, πρόσφατες εικασίες κάποιων αστρονόμων θέλουν τα σφαιρωτά σμήνη και τους νάνους σφαιροειδείς γαλαξίες συγγενικούς τύπους αστρικών σχηματισμών.
Κοσμική σκόνη
Η κοσμική σκόνη ή διαστημική σκόνη αποτελείται από σωματίδια ύλης σε στερεά κατάσταση, που βρίσκονται στον πέρα από τη Γη διαστημικό χώρο. Η μέση διάμετρος αυτών των σωματιδίων κυμαίνεται από συσσωματώματα λίγων μορίων μέχρι 0,1 χιλιοστόμετρο. Η κοσμική σκόνη διακρίνεται με βάση τη θέση της σε διαγαλαξιακή, διαστρική ή μεσοαστρική, διαπλανητική και σκόνη που περιφέρεται γύρω από πλανήτες. Η διαπλανητική σκόνη που βρίσκεται στο χώρο μεταξύ των πλανητών του Ηλιακού μας Συστήματος προκαλεί τα αστρονομικά φαινόμενα του ζωδιακού και του αντιζωδιακού φωτός. Κάποτε η κοσμική σκόνη θεωρείτο μόνο μία ενόχληση για τους αστρονόμους, καθώς μειώνει το φως που δεχόμαστε από τα ουράνια σώματα, και είναι γνωστή η διαστρική απορρόφηση ή μεσοαστρική απορρόφηση του φωτός των αστέρων του Γαλαξία που προκαλεί η διαστρική σκόνη, για την οποία έχουν προταθεί
διάφοροι εμπειρικοί νόμοι. Ωστόσο, όταν ήλθε η εποχή των αστρονομικών παρατηρήσεων σο υπέρυθρο, τα σωματίδια της κοσμικής σκόνης ανακαλύφθηκε ότι διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο σε αστροφυσικές διεργασίες. Π.χ. η σκόνη παίζει ρόλο στα πρώτα στάδια του σχηματισμού ενός νέου αστέρα και στο σχηματισμό πλανητών. Στο Ηλιακό Σύστημα η μελέτη της είναι απαραίτητη για την κατανόηση των εξωτερικών διάχυτων δακτυλίων του Δία, του Κρόνου, του Ουρανού και του Ποσειδώνα, καθώς και των κομητών. Η μελέτη της διαστημικής σκόνης συνιστά ένα πολύπλευρο επιστημονικό ζήτημα, που άπτεται αρκετών διαφορετικών επιστημονικών κλάδων: της Φυσικής (Φυσική Στερεάς Καταστάσεως, Ηλεκτρομαγνητισμός, Στατιστική Φυσική, διάδοση της θερμότητας), των Μαθηματικών (φράκταλς), της Χημείας, της Μετεωρολογίας και όλων των κλάδων της Αστρονομίας και της Αστροφυσικής. Πραγματικά, οι κόκκοι της κοσμικής σκόνης εξελίσσονται κυκλικά: χημικώς, φυσικώς και δυναμικώς. Η εξέλιξή τους ακολουθεί τα μονοπάτια δια των οποίων το Σύμπαν ανακυκλώνει την ύλη με διαδικασίες ανάλογες με αυτές που εμείς οι άνθρωποι ανακυκλώνουμε υλικά: παραγωγή, αποθήκευση, μεταλλαγή, διαφοροποίηση, κατανάλωση και απόρριψη. Αυτά στο Σύμπαν συμβαίνουν σε περιοχές όπως τα διάχυτα νεφελώματα, τα ψυχρά
μοριακά νέφη οι περιαστρικοί δίσκοι γύρω από νεογέννητους αστέρες, και αλλού.
Εξωηλιακός πλανήτης
Εξωηλιακός πλανήτης ή
εξωπλανήτης ονομάζεται κάθε πλανήτης που δεν ανήκει στο δικό μας Ηλιακό Σύστημα, δεν περιφέρεται δηλαδή γύρω από τον Ήλιο. Μέχρι τη δεκαετία του 1990 οι πλανήτες αυτοί ήταν αποκλειστικά θέμα των θεωρητικών της Μικροκοσμογονίας και των συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας. Η ύπαρξή τους ή μη, ήταν από καιρό ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα της αστρονομίας, όμως δεν υπήρχαν τα τεχνικά μέσα για να εντοπιστούν. Οι ανακαλύψεις όμως της δεκαετίας του 1990 άλλαξαν ριζικά το σκηνικό: Το 1992 ανακαλύφθηκαν οι πρώτοι τέτοιοι πλανήτες, να περιφέρονται γύρω από τον πάλσαρ
PSR 1257+12, από τους Wolszczan και Frail, και το 1995 οι πρώτοι εξωηλιακοί πλανήτες γύρω από ένα «συνηθισμένο» αστέρα όπως ο Ήλιος (τον
51 Πηγάσου), από τους Michel Mayor και Didier Queloz.Σήμερα είναι γνωστοί
455
εξωηλιακοί πλανήτες. Πρέπει να σημειωθεί ευθύς ότι: 1) Ο αριθμός αυτός μεταβάλλεται γρήγορα, καθώς νέες ανακαλύψεις προστίθενται κάθε λίγο. Ο κλάδος του «κυνηγιού πλανητών» είναι ένας από τους γρηγορότερα αναπτυσσόμενους της αστρονομίας, και συγκεντρώνει το ενδιαφέρον όλο και περισσότερων επιστημόνων, αλλά και σημαντικές επενδύσεις σε εξοπλισμό και κονδύλια. 2) Οι ανακαλύψεις αυτές είναι όλες, πλην μίας, έμμεσες, δηλαδή τα σώματα αυτά δεν είναι παρατηρήσιμα με τηλεσκόπιο, εξαιτίας των τεράστιων αποστάσεών τους από τη Γη (δεκάδες έτη φωτός απέχουν οι πλησιέστεροι). Ανιχνεύσιμες είναι μόνο οι φασματοσκοπικές (συνήθως), φωτομετρικές ή αστρομετρικές μεταβολές που επιφέρει η κίνησή τους γύρω από τους αστέρες τους στο φως ή τη θέση των αστέρων αυτών.
Πάλσαρ
Οι πάλσαρς είναι μία κατηγορία παλλομένων ραδιοαστέρων που εμφανίζονται ως ουράνιες ραδιοπηγές, ουράνια δηλαδή σώματα που εκπέμπουν ανιχνεύσιμη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με τη μορφή ραδιοφωνικών κυμάτων. Οι πάλσαρς ξεχωρίζουν από όλες τις άλλες ουράνιες πηγές από το ότι εκπέμπουν ταχύτατους παλμούς των κυμάτων αυτών, με περιόδους από χιλιοστά του
sec (ms -μιλισέκοντς), μέχρι μερικά δευτερόλεπτα, όταν όλα τα άλλα ουράνια σώματα εμφανίζουν περιόδους κάθε είδους μεταβολών (περιστροφής κλπ.) της τάξεως των ωρών και άνω. Από τη λέξη pulse (= παλμός) προέρχεται και η ονομασία τους: pulsar = PULSating stAR, και που καταγράφονται με σύμβολο PSR ακολουθούμενο με την ορθή αναφορά τους εκφρασμένη σε χρόνο δευτερολέπτων. Στην ελληνική επιχειρήθηκε χωρίς να επικρατήσει ο όρος παλμίτης αστέρας Κατά την ανακάλυψη (1967) του πρώτου πάλσαρ, από τους Βρετανούς αστρονόμους Χιούις (Antony Hewish) και Μπελ (Jocelin Bell) στο ραδιοαστρονομικό αστεροσκοπείο του Καίμπριτζ, η παρατηρούμενη κανονικότητα της εκπομπής ακτινοβολίας από τα άστρα αυτά, οδήγησε αρχικά, και εξετάστηκε το ενδεχόμενο να είναι προσπάθειες εξωγήινων να επικοινωνήσουν με άλλους πολιτισμούς. Σύντομα όμως έγινε αντιληπτό ότι οι πάλσαρς είναι αστέρες νετρονίων, και η κανονικότητα της περιόδου της ακτινοβολίας τους προέρχεται από το γεγονός ότι αυτή ακολουθεί την ταχύτατη περιστροφή του άστρου γύρω από τον εαυτό του. Μέχρι σήμερα έχουν ήδη καταγραφεί περισσότεροι από 400 Πάλσαρς που ανήκουν όλοι τους στον δικό μας γαλαξία. Οι περίοδοι αυτών, δηλαδή ο μεταξύ δύο εκπομπών τους χρόνος είναι της τάξης από 1,5 ms μέχρι και 3" (sec). Οι παλμοί
εκπομπής τους φθάνει από 1/100 μέχρι το 1/10 της περιόδου τους. Η δε συχνότητα εκπομπής τους καλύπτει όλο το φάσμα των μηκών κύματος της Ραδιοαστρονομίας που οι μορφές τους ποικίλουν από απλές μέχρι σύνθετες. Για παράδειγμα ο πάλσαρ PSR-0532 που βρίσκεται στο νεφέλωμα του Καρκίνου εκπέμπει στη συχνότητα ορατού φάσματος και σ΄ εκείνες των ακτίνιων Χ και γ. Η κανονικότητα της εκπομπής τους δεν είναι δυνατόν άλλως να ερμηνευτεί παρά ως αποτέλεσμα της ταχύτατης περιστροφής τους, που και εξ αυτού συνάγεται ότι για να είναι σταθεροί έχουν διάμετρο μόλις μερικές δεκάδες χιλιόμετρα. Τέτοιες υπάρξεις αστέρων είχαν προβλεφθεί από τους αστρονόμους από το 1934. Συνεπώς οι Πάλσαρς είναι αστέρες νετρονίων που έχουν δημιουργηθεί μετά από τη κατάρρευση ή εκφυλισμό προϋπάρχοντος κανονικού αστέρα που ναι μεν η μάζα τους είναι παραπλήσια του Ήλιου, πλην όμως η διάμετρός τους είναι πολύ μικρή, λίγες δεκάδες χλμ. Παραταύτα η διαδικασία εκπομπής των Πάλσαρς σε αντίθεση με ότι αφορά τη κίνησή τους, δεν έχει ακόμη εξηγηθεί ικανοποιητικά. Η έντονη λαμπρότητα της εκπομπής τους, που τους έχει δώσει το εκλαϊκευμένο προσωνύμιο
φάροι του διαστήματος οφείλεται πιθανότατα σε ισχυρά μαγνητικά πεδία της τάξεως των 105-108 τέσλα, έτσι ώστε να γίνεται αντιληπτή μόνο όταν ο μαγνητικός άξονας περιστροφής τους διέρχεται από τον παρατηρητή. Έτσι κάθε αναλαμπή είναι το πέρασμα του άξονα της κατευθυνόμενης εκπομπής συγχρότρου από το μάτι του παρατηρητή. Ανεξάρτητα των θαυμαστών αυτών παρατηρήσεων, οι Πάλσαρς αποτελούν επίσης και εξαιρετικά εργαλεία στη μελέτη της μεσοαστρικής ύλης. Η διαφορά των συχνοτήτων εκπομπής τους αποτελεί άριστο μέτρο σχετικής μελέτης, λόγω της διάχυσης που παρατηρείται στη μεσοαστρική ύλη και που γίνεται αυτή αντιληπτή από τις αναλαμπές. Έτσι οποιοδήποτε αστρικό νέφος μεσολαβήσει μεταξύ πάλσαρ και παρατηρητή είναι δυνατόν να μελετηθεί.Γαλαξίες
Οι γαλαξίες αποτελούν τεράστια βαρυτικά συστήματα αστέρων , γαλαξιακών αερίων, αστρικής σκόνης και (πιθανώς) αόρατης σκοτεινής ύλης.
Η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από τα ελληνικά και σημαίνει οδός από γάλα και αναφέρεται στον δικό μας Γαλαξία. Διαπιστώθηκε ότι στο Σύμπαν εκτός των γαλαξιών βρίσκεται και διασκορπισμένη αραιότατη ύλη, εξ αερίων και σκόνης - συχνά πολύ αραιότερη του «κενού» που επιτυγχάνεται πειραματικά. Έτσι η ύλη αυτή δύναται να θεωρηθεί ότι πληροί εν γένει τον χώρο του Σύμπαντος. Και επειδή ακόμη τέτοια ύλη καταλαμβάνει όλο το «μεσογαλαξιακό» χώρο (διαγαλαξιακό διάστημα), δηλαδή το διάστημα μεταξύ των γαλαξιών, γι' αυτό και ονομάζεται
μεσογαλαξιακή ή διαγαλαξιακή ύλη. Οι τυπικοί γαλαξίες αποτελούνται από 10 εκατομμύρια μέχρι 1 τρις (107 to 1012) αστέρες, οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από ένα βαρυτικό κέντρο Εκτός από αστέρια, οι περισσότεροι γαλαξίες περιέχουν και ένα μεγάλο πλήθος αστρικών συστημάτων και αστρικών σμηνών όπως και διάφορους τύπους νεφελωμάτων. Οι περισσότεροι γαλαξίες έχουν διάμετρο από μερικές χιλιάδες ως μερικές εκατοντάδες χιλιάδες έτη φωτός
και βρίσκονται σε απόσταση της τάξης των χιλιάδων ετών φώτων μεταξύ τους. Ιστορικά, οι γαλαξίες ταξινομούνται ανάλογα με το φαινόμενο μέγεθός τους. Αυτές οι μορφές είναι οι ελλειπτικοί γαλαξίες, οι οποίοι έχουν οπτικά ένα ελλειπτικό σχήμα, οι σπειροειδείς γαλαξίες που έχουν ένα δίσκο υλικών και οι ανώμαλοι γαλαξίες που δεν έχουν κανένα συγκεκριμένο σχήμα και είναι παράδειγμα βαρυτικής έλξης από τους γειτονικούς γαλαξίες. Αυτές οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ γαλαξιών που έχουν τελικό αποτέλεσμα την συγχώνευσή τους, μπορεί να προκαλέσει έντονη αστρογόνο δραστηριότητα, δημιουργώντας αυτό που είναι γνωστό ως αστρογόνος γαλαξίας. Αν και η λεγόμενη σκοτεινή ύλη φαίνεται να αποτελεί ακόμα και το 90% της μάζας των περισσοτέρων γαλαξιών, η φύση αυτών των αόρατων στοιχείων δεν είναι πλήρως κατανοητή. Υπάρχουν
κάποιες ενδείξεις ότι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες μπορεί να υπάρχουν στο κέντρο πολλών, αν όχι όλων των γαλαξιών. Το διαγαλαξιακό διάστημα, που βρίσκεται ανάμεσα στους γαλαξίες, περιέχει ύλη σε μορφή πλάσματος, με μέση πυκνότητα κάτω από ένα σωματίδιο ανά κυβικό μέτρο. Κατά πάσα πιθανότητα, υπάρχουν περισσότεροι από 170 δισεκατομμύρια (1011) γαλαξίες στο ορατό σύμπαν
Έτος φωτός
Το έτος φωτός είναι μονάδα μέτρησης απόστασης (και όχι χρόνου). Ορίζεται ως η απόσταση που θα ταξιδέψει ένα
φωτόνιο, κινούμενο στο κενό, μακριά από μάζες και ηλεκτρομαγνητικά πεδία, σε ένα Ιουλιανό έτος (365,25 ημέρες
με 86.400 δευτερόλεπτα η καθεμιά). Το σύμβολό του είναι το ly (από το αγγλικό light year). Η ταχύτητα του φωτός στο κενό είναι 299.792.458 m/s, επομένως το έτος φωτός ισοδυναμεί με 9.460.730.472.580,8 km ή περίπου εννιάμισι τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Για να πάρουμε μια ιδέα του πόσο τεράστια είναι αυτή η απόσταση, αν τα χίλια χιλιόμετρα είχαν μήκος ενός χιλιοστού του μέτρου, το έτος φωτός θα ισοδυναμούσε με την απόσταση ανάμεσα στην Αθήνα και το Τόκυο! Το έτος φωτός χρησιμοποιείται για τη μέτρηση αποστάσεων μεταξύ άστρων, ενώ για μεγαλύτερες αποστάσεις χρησιμοποιείται το παρσέκ. Σε εκλαϊκευτικά βιβλία για την αστρονομία πάντως χρησιμοποιείται το έτος φωτός, επειδή είναι πιο εύκολο να εξηγηθεί σαν έννοια. Μικρότερες υποδιαιρέσεις είναι οι ημέρες φωτός, ώρες φωτός, λεπτά φωτός και δευτερόλεπτα φωτός, που είναι η απόσταση που θα ταξιδέψει το φως σε μια μέρα, μια ώρα, ένα λεπτό και ένα δευτερόλεπτο αντίστοιχα. Οι υποδιαιρέσεις αυτές δεν έχουν το χαρακτήρα που έχουν οι αντίστοιχες ημερολογιακές, απλά
χρησιμοποιούνται μερικές φορές προκειμένου να περιγράψουν μικρότερες αποστάσεις. Δηλαδή:
- Ημέρα φωτός: 25.902.068.371.200 μέτρα
- Ώρα φωτός: 1.079.252.848.800 μέτρα
- Λεπτό φωτός: 17.987.547.480 μέτρα
- Δευτερόλεπτο φωτός: 299.792.458 μέτρα
Ένα έτος φωτός ισοδυναμεί με:
- 63.241 Αστρονομικές Μονάδες (AU)
- 0,30675 Παρσέκ
Μερικές αποστάσεις σε έτη φωτός
Το φως χρειάζεται 8,3 λεπτά να φτάσει από τον Ήλιο στη Γη (απόσταση που είναι περίπου δεκάξι εκατομμυριοστά του έτους φωτός).
- Η απόσταση Γης-Σελήνης είναι περίπου ένα δευτερόλεπτο φωτός.
- Ο Βόγιατζερ 1 το Σεπτέμβρη του 2004 βρισκόταν 13 ώρες φωτός μακριά από τη Γη (περίπου ενάμισι χιλιοστό του έτους φωτός) και χρειάστηκε 27 χρόνια για να διανύσει αυτή την απόσταση.
- Το κοντινότερο σε μας αστέρι, ο Εγγύτατος Κενταύρου, βρίσκεται σε απόσταση 4,22 ετών φωτός.
- Το κέντρο του Γαλαξία μας απέχει περίπου 28.000 έτη φωτός.
- Η διάμετρος του Γαλαξία μας είναι περίπου 100.000 έτη φωτός.
- Ο κοντινότερος σε μας γαλαξίας, ο Γαλαξίας της Ανδρομέδας, απέχει από τον δικό μας περίπου 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός.
- Η διάμετρος του παρατηρήσιμου Σύμπαντος είναι περίπου 46 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Το φως όμως από τους πιο μακρινούς γαλαξίες που μπορούμε να παρατηρήσουμε έφυγε από εκεί πριν από 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Οι δυο αριθμοί διαφέρουν γιατί σε αυτά τα 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια η απόσταση ανάμεσα σε μας και τους γαλαξίες αυτούς μεγάλωσε λόγω της διαστολής του Σύμπαντος.
Εδώ θα τελειώσει η περιήγηση σε όλους αυτούς τους αστερισμούς που έχουν σχέση με τη Μαγνησία με ποιο ενδιαφέροντα αστερισμό του Τοξότη από αστρονομικής και αστρολογικής πλευράς.
Το παρόν είναι αφιερωμένο στη εταιρία Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλου ,
Σε όλους τους κατοίκους της Μαγνησίας,
Και στα παιδία μου, Μάγδα και Ρούλα,
ΕΩΡΓΙΟΣ Ε. ΜΙΧΑΗΛ