ΚΕΝΤΑΥΡΟΙ
Κένταυροι ονομάζονται τα ασταθή, κατά την τροχιά τους, ουράνια σώματα, ενώ κατά τον γενικό ορισμό κένταυροι είναι τα ουράνια σώματα τα οποία περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο, με τροχιές μεταξύ του Δία και του Ποσειδώνα. Πήραν το όνομά τους από τους κενταύρους της ελληνικής μυθολογίας γιατί συμπεριφέρονται σαν να είναι κατά το ήμισυ αστεροειδείς και κατά το άλλο μισό κομήτες. Οι τροχιές τους είναι ασταθείς εξαιτίας των εξωτερικών πλανητών και γι' αυτό πιστεύεται ότι προέρχονται από την Ζώνη του Κάιπερ και ότι μοιάζουν με τους κομήτες. Στην πραγματικότητα ο πρώτος κένταυρος που ανακαλύφθηκε, ο 2060 Χείρων, ταξινομήθηκε και ως αστεροειδής αλλά και ως κομήτης ύστερα από την ανακάλυψη της κόμης του. Ως κομήτες και ως αστεροειδείς έχουν επίσης ταξινομηθεί ο 60558 Έχεκλος και ο 166P/NEAT.
Το πρώτο ουράνιο σώμα που ανακαλύφθηκε να έχει τροχιά κενταύρου είναι ο 944 Χίνταλγκο το 1920. Ενώ το πρώτο που αναγνωρίστηκε ως κένταυρος είναι ο 2060 Χείρων το 1977. Ο μεγαλύτερος γνωστός κένταυρος είναι η 10199 Χαρικλώ, η οποία ανακαλύφθηκε το 1997 και έχει διάμετρο περίπου 260 χιλιόμετρα.
Το μικρό μέγεθος των κενταύρων εμποδίζει την παρατήρησή τους, όμως το χρώμα και το φάσμα τους μπορεί να μας αποκαλύψει μερικές πληροφορίες για την επιφάνεια τους. Με βάση το χρώμα, οι κένταυροι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
κόκκινοι, όπως ο 5145 Φόλος που είναι πλούσιοι σε οργανικές ύλες
μπλε ή μπλε-γκρι, όπως ο 2060 Χείρων που είναι καλυμμένοι με πάγο
| Όνομα | Έτος Ανακάλυψης | Ανακαλύφθηκε από |
| 55576 Άμυκος | 2002 | NEAT |
| 10370 Υλονόμη | 1995 | Παρατηρητήριο Μάουνα Κέα |
| 10199 Χαρικλώ | 1997 | Σπέισγουοτς |
| 8405 Άσβολος | 1995 | (James V. Scotti) |
| 7066 Νέσσος | 1993 | (David L. Rabinowitz) |
| 5145 Φόλος | 1992 | (David L. Rabinowitz) |
| 2060 Χείρων | 1977 | Τσαρλς Κόουαλ |
| 944 Χίνταλγκο | 1920 | Walter Baade |
55576 Άμυκος ή 2002 GB10 είναι ένας κένταυρος με διάμετρο περίπου 76,3 ±12,5 χιλιόμετρα . Ανακαλύφθηκε στις 8 Απριλίου 2002 από το ΝΕΑΤ στο Πάλομαρ. Ο Άμυκος βρίσκεται πιο κοντά από 0,009 ΑΜ στην τροχιακή αντήχηση 3:4 με τον Ουρανό.
10370 Υλονόμη
Η 10370 Υλονόμη ή 1995 DW2 είναι ένας κένταυρος που τέμνει της τροχιές του Ουρανού και του Ποσειδώνα. Ανακαλύφθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1995. Παρατηρήσεις από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Σπίτζερ δείχνουν μια διάμετρο 70 ±20 χιλιόμετρα.
Τροχιά: Η Υλονόμη επηρεάζεται στο περιήλιο από τον Ουρανό και στο αφήλιο από τον Ποσειδώνα. Το 3478, η Υλονόμη θα περάσει περίπου 85Gm από τον Ουρανό και η μέση ακτίνα της τροχιάς της θα μειωθεί στις 23,5ΑΜ
10199 Χαρικλώ
H 10199 Χαρικλώ (αγγλικά:Chariklo) είναι ένας αστεροειδής με τροχιά γύρω από τον Ήλιο, μεταξύ του Κρόνου και του Ουρανού. Είναι ο μεγαλύτερος γνωστός κένταυρος. Ανακαλύφθηκε από τον James V. Scotti, από το πρόγραμμα "Spacewatch" στις 15 Φεβρουαρίου του 1997. Το όνομά προέρχεται από την Ναϊάδα νύμφη Χαρικλώ, σύζυγο του Χείρωνα και κόρη του Απόλλωνα.
Μία φωτομετρική μελέτη το 2001 δεν ήταν ικανή να καταγράψει μία συγκεκριμένη περίοδο της πορείας της. Η υπέρυθρη ανάλυση της Χαρικλώ εντόπισε πάγο από νερό στην επιφάνεια τη
Μέγεθος
Αν και το μέγεθος ενός σώματος μπορεί να προσδιοριστεί αν κάποιος γνωρίζει το απόλυτο μέγεθος του και την λευκαύγεια του , στην περίπτωση των κενταύρων (καθώς αυτοί είναι σώματα από πάγο) αυτό είναι δύσκολο να συμβεί, αφού δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί η λευκαύγειά τους. Για την Χαρικλώ, με το απόλυτο μέγεθος της είναι Η=6,4 (για τους αστεροειδής, το απόλυτο μέγεθος δεν δηλώνεται με το γράμμα "Μ", αλλά με το "Η") και λευκαύγεια 0,6, υπολογίζεται πως είναι ο μεγαλύτερος γνωστός Κένταυρος. Η διάμετρός της εκτιμάται πως είναι 258 χλμ. (Ο 2060 Χείρων είναι δεύτερος με διάμετρο 230 χλμ.) Ένας κένταυρος, που όμως δεν έχει εντοπιστεί ξανά, ο 1995 SN55 ίσως, πάντως, να είναι μεγαλύτερος με διάμετρο κοντά στα 300 χλμ.
Τροχιά
Οι κένταυροι πιστεύεται πως προέρχονται από την ζώνη του Κάιπερ και είναι σε δυναμική ασταθή τροχιά που τους οδηγεί άλλοτε σε εκτίναξη από το ηλιακό σύστημα, λόγω αλληλεπιδράσεων με έναν πλανήτη είτε τον ήλιο, είτε σε έλξη με κάποιον κομήτη μικρής περιόδου. Η τροχιά της Χαρικλώ είναι πιό σταθερή από των 7066 Νέσσος, 2060 Χείρων, και 5145 Φόλος. Βρίσκετε μέσα κατά 0,09 Αστρονομικές μονάδες στα 4:3 της τροχιακής αντήχησης του Ουρανού και εκτιμάται πως έχει μία μεγάλη τροχιακή ημι-ζωή περίπου 10,3 εκατομ. χρόνια.
Δακτύλιοι
Τις 3 Ιουνίου 2013, κατά τη διάρκεια μιας επιπρόσθεσης του αστεροειδή με ένα άστρο, ανακαλύφθηκε από το Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο ότι η Χαρικλώ περιβάλλεται από δύο στενούς και πυκνούς δακτυλίους. Αυτοί είναι οι πρώτοι δακτύλιοι οι οποίοι ανακαλύπτονται σε ελάσονα πλανήτη και η Χαρικλώ είναι το μικρότερο γνωστό αντικείμενο με δακτυλίους. Οι δύο δακτύλιοι έχουν πάχος 7 και 3 χιλιόμετρα και απέχουν μεταξύ τους 9 χιλιόμετρα, 396 και 405 χιλιόμετρα από το κέντρο του αστεροειδή.[5][6][7]
Οι δακτύλιοι ήταν παράλληλοι με το επίπεδο παρατήρησής του από τη Γη το 2008 και έτσι θα μπορούσε να εξηγηθεί η φαινομενική μείωση της λαμπρότητας της Χαρικλώς από το 1997 μέχρι το 2008 και την εξαφάνιση ιχνών νερού και άλλων υλικών στο φάσμα του αστεροειδή, γεγονός που σημαίνει ότι οι δακτύλιοι αποτελούνται εν μέρει από νερό.
8405 Άσβολος
Ο 8405 Άσβολος ή 1995 GO είναι ένας Κένταυρος που περιφέρεται μεταξύ Δία και Ποσειδώνα. Ανακαλύφθηκε τις 5 Απριλίου 1995 από το Spacewatch
Χαρακτηριστικά
Ο Άσβολος έχει διάμετρο περίπου 80 χιλιόμετρα (Διαστημικο Τηηλεσκόπιο Σπίτζερ: 84±8 km, Jonston:76 km). H απόλυτη λαμπρότητά του είναι 9.0 και περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του κάθε 8,87 ώρες. Το 1998 ανακαλύφθηκε από τη φασματική ανάλυση από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χάμπλ πως ο Άσβολος έχει ένα πρόσφατο κρατήρα ηλικίας περίπου 10 εκατομμυρίων χρόνων. Οι Κένταυροι, είναι σκοτεινά ουράνια σώματα από πάγο που είναι εκτεθειμένα στον Ήλιο, στα οποία οι κρατήρες αποκαλύπτουν ιδιαίτερα αντανακλαστικό πάγο, ο οποίος είναι θαμένος.
Τροχιά
Το αφήλιό του βρίσκεται 29,3 ΑΜ (4,4 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα) από τον Ηλίο, το περιήλιό του 6,84 ΑΜ (1,03 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα) και η μέση απόστασή του 18,07 ΑΜ (2,71 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα)[1]. O Άσβολος δεν έχει σταθερή τροχιά, καθώς επηρεάζεται από όλους τους εξωτερικούς πλανήτες και οι προβλέψεις για τη μελλοντική τροχιά του είναι δύσκολες.
7066 Νέσσος
Ο 7066 Νέσσος ή 1993 ΗΑ2 (όπως αναφέρθηκε στο IAUC 5789 τις 13 Μαΐου 1993) είναι ένα αστέρι τύπου «κένταυρος». Ανακαλύφθηκε στις 26 Απριλίου 1993 από τον David L. Rabinowitz, όταν δούλευε στο Σπέισγουοτς. Ήταν ο τρίτος κένταυρος που ανακαλύφθηκε μετά τον 5145 Φόλο και τον 2060 Χείρων, και ο δεύτερος που ανακαλύφθηκε από τον Rabinowitz, μετά τον 5145 Φόλο.
Όνομα
Η ονοματολογία του Νέσσου είναι ενδιαφέρουσα, καθώς τρεις αστρολόγοι που μελετούσαν τη σημασία του αντικειμένου 1993 ΗΑ2, ο Ζαν Στέιν, στις ΗΠΑ και οι Ντιέτερ Κοχ και Ρόμπερτ Βον Χίρεν, στη Γερμανία, πρότειναν σε διαφορετικά γράμματα προς τους αστρονόμους Ντέιβιντ Ραμπίνοβιτζ, Άλλαν Στερν, Τζιμ Σκόττι και Δόκτωρ Μπράιαν Μάρσντεν το όνομα του μυθικού κενταύρου Νέσσου για το σώμα.
Ο Δόκτωρ Μάρσντεν υποστήριξε αυτό το όνομα και το πρότεινε στη ΔΑΕ. Το όνομα εγκρίθηκε, και το 1993 ΗΑ2 ονομάστηκε επίσημα 7066 Νέσσος τις 22 Απριλίου 1997. Αυτή η ονοματοδοσία ήταν μια συνεννόηση μεταξύ αστρολόγων και αστρονόμων.
Τροχιά
Ο 7066 Νέσσος έχει περίοδο περιφοράς 122,3 χρόνια, εκκεντρότητα 0,52, και η κλίση του προς την εκλειπτική είναι 15,6 μοίρες. Στο περιήλιό του βρίσκεται στη σφαίρα επιρροής του Κρόνου και το αφήλιό του βρίσκεται πέρα από τον Ποσειδώνα, στα εσωτερικά όρια της ζώνης του Κάιπερ. Ο Νέσσος έχει πιο σταθερή τροχιά από άλλους κένταυρους, οι οποίοι έχουν γενικά ασταθείς τροχιές.[4] Πενήντα διαφορετικά μοντέλα δείχνουν ότι ο Νέσσος δεν θα περάσει σε απόσταση μικρότερη από 1 ΑΜ από κάποιον πλανήτη για τα επόμενα είκοσι χιλιάδες χρόνια.
5145 Φόλος
O 5145 Φόλος είναι ένας αστεροειδής που ανήκει στην κατηγορία των Κενταύρων. Η τροχιά του
είναι έκκεντρη, με το περιήλιο να είναι λιγότερο από αυτό του Κρόνου και το αφήλιο μεγαλύτερο από αυτό του Ποσειδώνα. Από το 764 π.Χ. δεν έχε μία ορισμένη αστρονομική μονάδα, κάτι που συμβαίνει μέχρι το 5290. Πιστεύεται πως ο Φόλος ήταν ένα αντικείμενο της Ζώνης του Κάιπερ.
Ανακαλύφθηκε από τον Ντέιβιντ Ραμπίνοβιτς στις 9 Ιανουαρίου 1992, στα πλαίσια του προγράμματος του Πανεπιστημίου της Αριζόνα Spacewatch, και πήρε το όνομά του από τον κένταυρο Φόλο, αδελφό του Χείρωνα από τον οποίο έχει πάρει το όνομά του ο αστεροείδής 2060 Χείρων. Το προσωρινό του όνομα ήταν 1992 AD.
Ο 5145 Φόλος ήταν ο δεύτερος αστεροειδής κένταυρος που ανακαλύφθηκε και γρήγορα παρατήρησαν πως το χρώμα του ήταν κόκκινο, κάτι που του έδωσε το ψευδώνυμο «Big Red» («Μεγάλος Κόκκινος»). Το χρώμα εικάζεται πως προέρχεται από οργανικές ενώσεις στην επιφάνειά του. Η σύνθεση της επιφάνειάς του έχει υπολογιστεί από το φάσμα συντελεστή ανάκλασης, χρησιμοποιώντας δύο διαχωρισμένα συστατικά (με μία μέθοδο βάση της θεωρίας Hapke: σκούρος άμορφος άνθρακας και ένα μείγμα πάγου ύδατος, πάγου μεθανόλης, ολιβίνη, και σύνθετων οργανικών ενώσεων (tholins). Το τμήμα του σκούρου άνθρακα χρησιμοποιήθηκε για να ταιριάξει με την χαμηλή λευκαύγεια του αστεροειδή.
Αντίθετα με τον 2060 Χείρων, δεν έχει δείξει σημάδια δραστηριότητας ως κομήτης.
Η διάμετρός του εκτιμάται πως είναι 185 ± 16 km.
2060 Χείρων
Ο 2060 Χείρων είναι ένας κένταυρος που ανακαλύφθηκε το 1977 από τον Τσαρλς Κόουαλ. Ήταν το πρώτο γνωστό μέλος σε μία καινούργια κατηγορία αντικειμένων γνωστά και ως κένταυροι, με τροχιά μεταξύ αυτής του Κρόνου και του Ουρανού.
Αν και αρχικά είχε ταξινομηθεί ως αστεροειδής, αργότερα ανακαλύφθηκε ότι παρουσιάζει την τυπική συμπεριφορά ενός κομήτη. Τώρα ταξινομείται ως και τα δύο, και έτσι έχει και προσδιορισμό κομήτη 95P/Χείρων.
Το όνομα του, Χείρων, προέρχεται από τον κένταυρο Χείρωνα από την ελληνική μυθολογία.
Ανακάλυψη και ονοματολογία
Ο Χείρων ανακαλύφθηκε στην 1 Νοεμβρίου 1977 από τον Τσαρλς Κόουαλ από εικόνες που πάρθηκαν από το Αστεροσκοπείο του Πάλομαρ δύο εβδομάδες νωρίτερα.[6] Του δόθηκε ο προσωρινός προσδιορισμός 1977 UB. Βρέθηκε κοντά στο αφήλιό του [6] και, όταν ανακαλύφθηκε, ήταν το πιο απομακρυσμένο μικρό σώμα του ηλιακού συστήματος.Ο Χείρων έχει βρεθεί σε φωτογραφίες που χρονολογούνται από το 1895, που βοήθησαν στον ακριβή προσδιορισμό της τροχιάς του.Πέρασε από το περιήλιό του το 1945 αλλά δεν ανακαλύφθηκε τότε γιατί, λόγω του Πολέμου, γίνονταν ελάχιστες έρευνες.
Ονομάστηκε 2060 Χείρων το 1979. Καθώς ο Χείρων ήταν ένας από τους κένταυρους, προτάθηκε ότι τα ονόματα των άλλων μυθικών κενταύρων να δεσμευτούν για άλλα αντικείμενα αυτού του τύπου.
Φυσικά Χαρακτηριστικά
Το οπτικό και το εγγύς υπέρυθρο φάσμα δείχνουν ότι ο Χείρων έχει ουδέτερο χρώμα , και μοιάζει με αυτό των αστεροειδών τύπου C (ανθρακούχοι).Το εκτιμώμενο μέγεθος ενός σώματος εξαρτάται από το απόλυτο μέγεθος και τη λευκαύγεια. Το 1984 ο Λεμπόφσκι υπολόγισε ότι το μέγεθος του Χείρων είναι περίπου 180 χιλιόμετρα. Εκτιμήσεις της δεκαετίας το 1990 ήταν πιο κοντά στα 150 χιλιόμετρα σε διάμετρο. Δεδομένα από την σύνοδό του με ένα άστρο το 1993 υποδεικνύουν μια διάμετρο περίπου 180 χιλιόμετρα. Τα δεδομένα από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Σπίτζερ το 2007 υποδεικνύουν ότι ο Χείρων είναι πιο κοντά στα 233 ± 14 χιλιόμετρα διάμετρο. Άρα ο Χείρων μπορεί να είναι το ίδιο μεγάλος με την 10199 Χαρικλώ.
Η περίοδος περιστροφής του είναι 5.917813 ώρες, μια τιμή που καθορίστηκε παρατηρώντας την καμπύλη φωτός.
Ο Χείρων είναι επίσημα κομήτης και αστεροειδής, μια υπόδειξη για την κάποιες φορές θολή διάκριση μεταξύ των δύο ομάδων αντικειμένων. Ο όρος πρωτο-κομήτες έχει επίσης χρησιμοποιηθεί. Με διάμετρο τουλάχιστον 130 χιλιομέτρων, ο Χείρων είναι ασυνήθιστα μεγάλος για πυρήνα κομήτη.
Κομητική συμπεριφορά
Το Φεβρουάριο του 1988, σε απόσταση 12 ΑΜ από τον Ήλιο, η φωτεινότητα του Χείρωνα αυξήθηκε κατά 75 τοις εκατό. Αυτή η συμπεριφορά είναι τυπική ενός κομήτη αλλά όχι των αστεροειδών. Περαιτέρω παρατηρήσεις τον Απρίλιο του 1989 έδειξαν ότι ο Χείρων είχε μία κόμη σαν αυτή ενός κομήτη,[9] και μία ουρά παρατηρήθηκε το 1993. Ο Χείρων διαφέρει από τους άλλους κομήτες στο ότι το νερό δεν είναι το κύριο συστατικό της κόμης του, γιατί είναι πολύ μακριά από τον ήλιο ώστε το νερό να εξαχνωθεί.
Την στιγμή της ανακάλυψής του, ο Χείρων ήταν κοντά στο αφήλιό του, ενώ η κόμη εμφανίστηκε κοντά στο περιήλιό του και για αυτό δεν είχε παρατηρηθεί νωρίτερα. Αυτό σημαίνει ότι ο Χείρων είναι ακόμη ενεργός και δεν είναι σε αυτή τη τροχιά για πολύ.
Μετά την ανακάλυψη του Χείρωνα, και άλλοι κένταυροι έχουν ανακαλυφθεί, και σχεδόν όλοι έχουν ταξινομηθεί ως αστεροειδείς, αλλά παρακολουθούνται για πιθανή κομητική δραστηριότητα. Ο 60558 Έχεκλος έχει κόμη και επίσης κομητικό προσδιορισμό 174Ρ/Έχεκλος, ενώ και η 52872 Οκυρρόη έγινε σημαντικά λαμπρότερη αφότου πέρασε το περιήλιό της.[10]
Επίσης και οι αστεροειδείς 4015 Wilson-Harrington, 7968 Elst-Pizarro και 118401 LINEAR έχουν ταξινομηθεί ως κομήτες της ζώνης των αστεροειδών, αν και δεν είναι κένταυροι.
Δακτύλιοι
Ο Χείρωνας θεωρείται ότι διαθέτει δύο δακτυλίους, παρόμοιους με αυτούς της 10199 Χαρικλώ. Υπολογίστηκε με βάση δεδομένα από μη αναμενόμενες επιπροσθήσεις ότι οι δακτύλιοι έχουν ημιάξονα τροχιάς 324±10 χιλιόμετρα
944 Ιδαλγός
Ο 944 Ιδαλγός (ισπανικά: Hidalgo) ή Ιδάλγο είναι ένας αστεροειδής με πολύ ασυνήθιστη τροχιά: έχει τη μεγαλύτερη περίοδο περιφοράς (13,77 γήινα χρόνια) από κάθε άλλο αστεροειδή της Κύριας Ζώνης των αστεροειδών. Ανακαλύφθηκε από τον Γερμανό αστρονόμο Βάλτερ Μπάαντε στις 31 Οκτωβρίου 1920 με παρατηρήσεις από το Μπέργκεντορφ του Αμβούργου, και πήρε το όνομά του από τον Μεξικανό ιερέα και επαναστάτη Μιγκέλ Ιδάλγο ι Κοστίγια, ο οποίος ανεκήρυξε την ανεξαρτησία του Μεξικού το 1810: Γερμανοί αστρονόμοι που είχαν ταξιδέψει στο Μεξικό για να παρατηρήσουν την ολική έκλειψη Ηλίου της 10ης Σεπτεμβρίου 1923 έγιναν δεκτοί σε ακρόαση από τον Πρόεδρο της χώρας Αλβάρο Ομπρεγόν. Σε αυτή τη συνάντηση είχαν την ιδέα και ζήτησαν την άδειά του να βαφτίσουν τον αστεροειδή προς τιμή του Ιδάλγο ι Κοστίγια.
Τροχιά και ταξινόμηση:
Ο Ιδαλγός είναι ένας αστεροειδής που μοιάζει με κένταυρο (Αυτός ο προσδιορισμός δίνεται σε σώματα με τροχιές μεταξύ του Δία και του Ποσειδώνα). Αν και ο Ιδαλγός έχει μέση ακτίνα πέρα από τον Δία, δεν θεωρείται κένταυρος.
Με εκκεντρότητα 0,66 το περιήλιό του βρίσκεται στην εσωτερική άκρη της ζώνης των αστεροειδών, στις 1,95 ΑΜ, ενώ το αφήλιό του στις 9,54 ΑΜ, στην τροχιά του Κρόνου. Όμως εξαιτίας της μεγάλης κλίσης προς την εκλειπτική (42,5 μοίρες) δεν τέμνει την τροχιά του Κρόνου. Αυτό το γεγονός ίσως οφείλεται σε μία κοντινή προσέγγιση στον Δία. Στην πραγματικότητα, το 1922 πέρασε σε απόσταση μικρότερη από 0,89 ΑΜ από τον Δία με την πανίσχυρη επιρροή της βαρύτητάς του
Μερικοί Κένταυροι των οποίων το φάσμα είναι γνωστό. Περιλαμβάνει επίσης αντικείμενα με παράξενη τροχιά που μοιάζει με αυτή των Κενταύρων.
20461 Διόρετσα
Η 20461 Διόρετσα είναι ένας κένταυρος και Δαμοκλοειδής αστεροειδής που ανακαλύφθηκε το 1999 και ήταν αξιοσημείωτη για την ασυνήθιστη τροχιά της, η οποία είναι ιδιαίτερα εκκεντρική και οπισθοδρομική. Το όνομά του, αν διαβαστεί από τα δεξιά προς τ'αριστερά στα αγγλικά
(Dioretsa) βγαίνει η λέξη <
32532 Θηρεύς
Ο 32532 Θηρεύς ή 2001 PT13 είναι ένας κένταυρος με διάμετρο περίπου 84 χιλιόμετρα, του οποίου το αφήλιό είναι στις 12,8 ΑΜ και το περιήλιό του στις 8,54 ΑΜ. Ανακαλύφθηκε στις 9 Αυγούστου 2001 από το ΝΕΑΤ.
42355 Τυφών
Ο αστεροειδής 42355 Τυφών (42355 Typhon) είναι ένα σώμα (SDO- Scattered Disc Object) που ανήκει στη ζώνη που είναι γνωστή με το όνομα «Διασκορπισμένος δίσκος» (Scattered disc). Η ανακάλυψή του έγινε στις 5 Φεβρουαρίου 2002, στα πλαίσια του προγράμματος ΝΕΑΤ. Το προσωρινό του όνομα ήταν 2002 CR46. Το όνομα «Τυφών» προέρχεται από το ομώνυμο μυθικό τέρας, τον Τυφώνα.
Φυσικά χαρακτηριστικά
Με βάση παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο Σπίτζερ το 2007 υπολογίστηκε ότι το διπλό σύστημα αντιστοιχεί όσον αφορά σε μέγεθος σε ένα αστεροειδή με διάμετρο 175±15 χιλιόμετρα, εκτίμηση που στη συνέχεια βρέθηκε να είναι συνεπής με παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χέρσελ το 2012, όταν υπολογίστηκε αθροιστική διάμετρος 185 ±7 χιλιόμετρα. Αυτά τα δεδομένα έρχονται σε αντίθεση με παλαιότερες μετρήσεις από το Χέρσελ, όταν με διαφορετική μέθοδο υπολογίστηκε ότι η αθροιστική διάμετρος είναι 138±9 χιλιόμετρα (με λευκαύγεια 0,07-0,09).
Με βάση της παρατηρήσεις του 2012, η μέση πυκνότητα του συστήματος είναι μόλις 0,35 g/cm3, υποδεικνύοντας ότι πρόκειται για πολύ πορώδη σώματα
(42355) Τυφών I Έχιδνα
Το αντικείμενο προσδιορίστηκε ως διπλό το 2006 και μπορεί να χαρακτηριστεί ως ο πρώτος διπλός κένταυρος, αν ορίσουμε τους κενταύρους, με μία εκτεταμένη έννοια, ως ένα αντικείμενο σε μια ασταθή τροχιά, με περιήλιο μέσα στην τροχιά του Ποσειδώνα.
Το δεύτερο σώμα που ανακαλύφθηκε το 2006 ονομάστηκε (42355) Τυφών I Έχιδνα (αγγλ:(42355) Typhon I Echidna), από το όνομα της συζύγου του Τυφώνα, Έχιδνας. Η Έχιδνα περιφέρεται γύρω από τον Τυφώνα σε απόσταση περίπου 1300 χλμ., με περίοδο 11 ημέρες. Η διάμετρός της υπολογίζεται στα 89±6 χλμ. Στο σύνολό του, το δυαδικό σύστημα υπολογίστηκε ότι έχει μάζα περίπου 9,5×1018.
60558 Έχεκλος
Ο 60558 Έχεκλος ή 2000 EQ98 είναι ένας κένταυρος που το Δεκέμβριο του 2005 ανακαλύφθηκε ότι έχει κόμη όπως αυτή ενός ενός κομήτη. Έτσι του έχει δοθεί και η ονομασία 174P/Έχεκλος από το CSBN
Κομητική δραστηριότητα
Ο Έχεκλος είναι ο δεύτερος κομήτης (μετά τον 2060 Χείρων) που έχει όνομα αστεροειδή και όχι όνομα κομήτη, που φέρει το όνομα αυτού που το ανακάλυψε. Ο Χείρων είναι και αυτός κένταυρος, ενώ και άλλοι κένταυροι παρατηρούνται για κόμη.
Εκτός από το Χείρωνα, άλλα τρία αντικείμενα έχουν ταξινομηθεί ως κομήτες και αστεροειδείς: ο 133P/Elst-Pizarro (7968 Elst-Pizarro), 4015 Wilson-Harrington (107P/Wilson-Harrington), και 118401 LINEAR (176P/LINEAR (LINEAR 52)).
Στις 30 Δεκεμβρίου 2005, σε απόσταση 13,1 ΑΜ από τον Ήλιο, ένα μεγάλο κομμάτι από τον Έχεκλο παρατηρήθηκε να διαλύεται δημιουργώντας ένα μεγάλο σύννεφο σκόνης. Οι αστρονόμοι έχουν σκεφτεί μήπως αυτό προκλήθηκε από μία σύγκρουση ή από την εκρηκτική απελευθέρωση εκρηκτικών υλικών.
Ο Έχεκλος φτάνει στο περιήλιό του το 2015
65489 Κητώ
Η 65489 Κητώ, ή 2003 FX128, είναι ένα αντικείμενο του εσωτερικού νέφους του Όορτ, με ένα δορυφόρο, τον Φόρκυ. Ανακαλύφθηκε στις 22 Μαρτίου 2003. Η τροχιά της τέμνει αυτή του Ουρανού και μπορεί να είναι κένταυρος. Πήρε το όνομά της από τη μυθολογική Κητώ.
Η Κητώ έχει ένα δορυφόρο, τον Φόρκυ ή (65489) Κητώ I, που ανακαλύφθηκε στις 11 Απριλίου του 2006, από τους K. Noll, H. Levison, W. Grundy και D. Stephens χρησιμοποιώντας το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ. Ο Φόρκυς έχει διάμετρο περίπου 170 χιλιόμετρα, αν έχει λευκάγεια ίδια με τη Κητώ, και περιφέρεται γύρω από την Κητώ σε 9,55 μέρες σε απόσταση 1840 χιλιομέτρων από την Κητώ
(315898) 2008 QD4
Το (315898) 2008 QD4, είναι ένας Κένταυρος με περιήλιο μεγαλύτερο από του Δία και με ημιάξονα τροχιάς μικρότερο από του Ποσειδώνα.
Περιήλιο Ο 2008 QD4 συγκαταλέγεται ως Κένταυρος από το Minor Planet Center (MPC), το JPL, και το Deep Ecliptic Survey (DES). Τα αντικείμενα που συγκαταλέγονται ως κένταυροι από τα 3 παραπάνω μεγάλα ινστιτούτα, το 2008 QD4 έχει το μικρότερο περιήλιο Θα έρθει στο περιήλιό του τον Αύγουστο του 2010. Εξαιτίας της τροχιακής κλίσης του (41°), είναι πάνω από την εκλειπτική κατά τη την τομή της τροχιάς του Δία, και κάτω από την εκλειπτική κατά τη τομή της τροχιάς του Κρόνου
Δαμοκλοειδής αστεροειδής
Δαμοκλοειδείς αστεροειδείς χαρακτηρίζονται οι αστεροειδείς όπως ο 5335 Δαμοκλής και το 1996 PW που είναι στην οικογένεια Χάλλεϋ, είτε είναι μακράς περιόδου είτε έχουν άκρως εκκεντρική τροχιά όπως των τυπικών περιοδικών κομητών, όπως ο Κομήτης του Χάλλεϋ, αλλά δεν δείχνει να έχει
κώμη ή ουρά ακόμα. Πιστεύεται πως οι Δαμοκλοειδείς αστεροειδείς είναι πυρήνες των κομητών τύπου Χάλλεϋ που έχουν χάσει όλες τις πτητικές ύλες τους γιατί εξαπολύουν αέρια. Τέτοιοι κομήτες πιστεύεται ότι προέρχονται από το Τον Ιούλιο του
Φοίβη (δορυφόρος)
Η Φοίβη (αγγλικά: Phoebe) στην Αστρονομία είναι ένας φυσικός δορυφόρος του πλανήτη Κρόνου, ο ένατος κατά σειρά ανακαλύψεως. Ανακαλύφθηκε από τον Ουίλλιαμ Χένρι Πίκερινγκ στις 17 Μαρτίου 1899 από φωτογραφικές πλάκες που είχαν ληφθεί από τις 16 Αυγούστου 1898 στην Αρεκίπα του Περού από τον DeLisle Stewart
Ο δορυφόρος Φοίβη πήρε το όνομά του από την Τιτανίδα Φοίβη στην ελληνική μυθολογία. Είναι γνωστός και με τα διακριτικά Saturn IX (Κρόνος ΙΧ) από τη σειρά ανακαλύψεως. Η ΔΑΕ έχει αποφασίσει τα τοπογραφικά χαρακτηριστικά στην επιφάνεια της Φοίβης να ονομάζονται με τα ονόματα προσώπων του ελληνικού μύθου του Ιάσονα και των Αργοναυτών: Το 2005 η ΔΑΕ ονόμασε επίσημα 24 κρατήρες με τα ονόματα Άκαστος, Άδμητος, Αμφίων, Βούτης, Κάλαϊς, Κάνθος, Κλυτίος, Εργίνος, Εύφημος, Ευρυδάμας, Ευρυτίων, Εύρυτος, Ύλας, Ίδμων, Ίφιτος, Ιάσων, Μόψος, Ναύπλιος, Οϊλέας, Πηλεύς, Φλίας, Ταλαός, Τελαμών και Ζήτης.
Για πάνω από ένα αιώνα η Φοίβη ήταν ο μακρινότερος από τον πλανήτη γνωστός δορυφόρος του Κρόνου, μέχρι την ανακάλυψη πολλών μικρών δορυφόρων το 2000. Παραμένει ο μακρινότερος από τους 10 κυριότερους δορυφόρους του (οι υπόλοιποι είναι πολύ μικρότεροι), με τον επόμενο, τον Ιαπετό, να είναι 4 φορές πλησιέστερα στον Κρόνο. Η Φοίβη συμπληρώνει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον Κρόνο σε 550 γήινες ημέρες, 13 ώρες, 33 λεπτά και 4,55 δευτερόλεπτα, ακολουθώντας μία αρκετά έκκεντρη τροχιά (εκκεντρότητα 0,15624). Η απόστασή της από τον Κρόνο κυμαίνεται μεταξύ 10.931.500 και 14.980.000 χλμ. (μέση 12.955.759 χλμ). Η μέση ταχύτητα της περιφοράς περί τον Κρόνο είναι 6167 χιλιόμετρα την ώρα. Η τροχιά είναι ανάδρομη και η κλίση της ως προς την εκλειπτική είναι 173,04°, ενώ η κλίση ως προς το ισημερινό επίπεδο του Κρόνου είναι 151,78°.
Η Φοίβη είναι σχεδόν σφαιρική με διαστάσεις 230 x 220 x 210 χλμ., ή το 1/15 της διαμέτρου της Σελήνης. Η Φοίβη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της μία φορά κάθε 9 ώρες 16 λεπτά και 55,2 δευτερόλεπτα. Η κλίση του άξονα περιστροφής ως προς το επίπεδο της τροχιάς της είναι 152,14 μοίρες. Η θερμοκρασία στην επιφάνειά της είναι 75 K (-198 °C).
Η μάζα της Φοίβης ανέρχεται σε 8,2920 ± 0,0010 τετράκις εκατομμύρια τόνους, που αντιστοιχεί σε μέση πυκνότητα 1,6 γραμμάριο ανά cm³. Η μέση επιτάχυνση της βαρύτητας στην επιφάνεια της Φοίβης είναι περί τα 0,049 m/sec2, δηλαδή η βαρύτητα εκεί είναι 200 φορές ασθενέστερη από αυτή στην επιφάνεια της Γης. Η ταχύτητα διαφυγής είναι περίπου 100 m/sec
Εκτιμάται ότι η Φοίβη αποτελείται κατά 50% από πετρώματα έναντι περίπου 35% των εσώτερων κρόνειων δορυφόρων. Για τους λόγους αυτούς, οι επιστήμονες τείνουν πλέον να θεωρούν ότι η Φοίβη είναι στην πραγματικότητα ένας «Κένταυρος», δηλαδή παγωμένος αστεροειδής από τη Ζώνη Κάιπερ που συνδυάζει ιδιότητες αστεροειδούς και κομήτη. Αν αυτό αληθεύει, η Φοίβη είναι το πρώτο τέτοιο ουράνιο σώμα του οποίου αποκτήθηκαν εικόνες που το δείχνουν ως εκτεταμένο σώμα και όχι ως σημείο.
Το διαστημόπλοιο Βόγιατζερ 2 πέρασε σε απόσταση 2,2 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Φοίβη τον Σεπτέμβριο 1981 και, έστω και από αυτή τη μεγάλη απόσταση, έδωσε τις πρώτες εικόνες της Φοίβης. Αλλά το Κασσίνι - Χόιχενς πέρασε πάνω από χίλιες φορές εγγύτερα, σε απόσταση 2.068 χλμ. στις 11 Ιουνίου 2004, δίνοντάς μας πολλές λεπτομερείς εικόνες του δορυφόρου και της επιφάνειάς του. Από καθαρή τύχη η Φοίβη βρισκόταν στην καλύτερη θέση της τροχιάς της για τη μοναδική προσέγγιση από το Κασσίνι, καθώς αυτό πλησίαζε το σύστημα του Κρόνου.
.
Που βρίσκονται όλα αυτά τα αντικείμενα;
Ζώνη του Κάιπερ Νέφος του Όορτ
Ζώνη του Κάιπερ
Η Ζώνη του Κάιπερ (ΔΦΑ: /ˈkʌɪpə bɛlt/, αγγλικά: Kuiper belt) ή Ζώνη του Κούιπερ, είναι μεγάλο σύνολο μικρών σωμάτων στην περιοχή του εξωτερικού Ηλιακού συστήματος. Είναι ένας δίσκος στο επίπεδο της κίνησης των πλανητών και σε απόσταση από 30 μέχρι 50 περίπου αστρονομικές μονάδες από τον Ήλιο.
Αποτελείται από δύο ειδών αντικείμενα: μικρά σώματα, παρόμοια με τον πλανήτη νάνο Πλούτωνα, σε αργή τροχιά γύρω από τον Ήλιο, και πυρήνες κομητών. Θεωρείται και ως μία δεύτερη ζώνη αστεροειδών, πέρα από την «κύρια ζώνη των αστεροειδών». Αυτοί οι αστεροειδείς και κομητικοί πυρήνες, τα Αντικείμενα Διασκορπισμένου Δίσκου και το Νέφος του Όορτ είναι γνωστοί ως Μεταποσειδώνια αντικείμενα (TransNeptunian Objects, TNOs).
Με βάση την τροχιά τους, τα αντικείμενα της ζώνης του Κάιπερ χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες: α) Αν η τροχιά τους δεν επηρεάζεται από τον Ποσειδώνα, τότε λέμε πως αποτελούν «Κλασικά αντικείμενα της Ζώνης του Κάιπερ» («Classical KBOs» ή «cubewanos»). (Παράδειγμα τέτοιου αντικειμένου αποτελεί ο Μακεμάκε). β) Αντίθετα, αν παρουσιάζουν τροχιακό συντονισμό με τον Ποσειδώνα, τότε αναφέρονται με τον όρο «Resonant KBOs». Στην περίπτωση που αυτός ο τροχιακός συντονισμός έχει λόγο 2:3 (δηλαδή για κάθε 2 περιφορές του αντικειμένου, ο Ποσειδώνας περιφέρεται 3 φορές, όπως ακριβώς συμβαίνει με τον Πλούτωνα) τότε τα αντικείμενα ονομάζονται «plutinos». Εκτός από τον Πλούτωνα, παράδειγμα plutino αποτελεί ο 90482 Όρκος.
Η βασική υποψία για την ύπαρξη μιας τέτοιας ζώνης γύρω από το Ηλιακό σύστημα ήταν οι τροχιές των κομητών με μικρές περιόδους, που έδειχναν ότι πρέπει να προέρχονται από μια τέτοια περιοχή. Η ύπαρξή της προτάθηκε για πρώτη φορά το 1951 από τον αστρονόμο Γκέραρντ Κάιπερ (Gerard P. Kuiper) και επιβεβαιώθηκε παρατηρησιακά το 1992 με τον εντοπισμό του σώματος 1992 QB1.
Από τότε έχουν αναγνωριστεί πολλές εκατοντάδες σώματα στη ζώνη, μερικά από τα οποία φτάνουν σε διάμετρο τα χίλια χιλιόμετρα. Πρόκειται για παγωμένους κόσμους με κόκκινο χρώμα (λόγω της διάσπασης των υλικών της επιφάνειάς τους από την ακτινοβολία) και τροχιές που έχουν περίοδο εκατοντάδες έως χιλιάδες χρόνια. Μερικές φορές η βαρύτητα των μεγάλων πλανητών αποσπά ένα σώμα από τη ζώνη προς το εσωτερικό του Ηλιακού συστήματος. Αυτά τα αντικείμενα λέγονται Κένταυροι και πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι ο δορυφόρος του Κρόνου, Φοίβη είναι πιθανότατα ένα τέτοιο σώμα.
Η Ζώνη του Κάιπερ θα εξερευνηθεί για πρώτη φορά γύρω το 2015, όταν η αμερικανική διαστημοσυσκευή «Νέοι Ορίζοντες» (New Horizons), αφού μελετήσει τον Πλούτωνα και το δορυφόρο του Χάροντα, θα προσεγγίσει ένα ή περισσότερα σώματα της ζώνης.
Νέφος του Όορτ
Το Νέφος του Όορτ είναι μια υποθετική σφαιρική περιοχή του εξωτερικού ηλιακού συστήματος. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 50.000 AU από τον Ήλιο, χίλιες φορές πιο μακριά από τον Πλούτωνα ή περίπου ένα έτος φωτός. Η απόσταση αυτή τοποθετεί το Νέφος του Όορτ περίπου στο ένα τέταρτο της απόστασης από τον Εγγύτατο του Κενταύρου, το κοντινότερο δηλ. ως προς τον Ήλιο αστέρι. Τα αντικείμενα του Νέφους του Όορτ αποτελούνται κυρίως από πάγους νερού, αμμωνίας, και μεθανίου. Πιστεύεται ότι το Νέφος του Όορτ είναι η πηγή όλων των κομητών που εισέρχονται στο Ηλιακό σύστημα. Μόλις τέσσερα αντικείμενα που έχουν ανακαλυφθεί πιθανολογείται ότι ανήκουν στο Νέφος του Όορτ, τα 90377 Σέντνα, 2000 CR105, 2006 SQ372, και 2008 KV Η αρχική ιδέα ανήκει στον Εσθονό αστρονόμο Ερνστ Έπικ (Ernst Julius Öpik), που το 1932 υποστήριξε ότι οι κομήτες προέρχονται από ένα νέφος στις εξωτερικές περιοχές του Ηλιακού Συστήματος.[3] Η ιδέα αυτή επανεισάχθηκε το 1950 από τον Ολλανδό αστρονόμο Γιαν Όορτ (Jan Hendrick Oort).[4] Η λογική ήταν η εξής: εφόσον όλοι οι κομήτες κάποια στιγμή καταστρέφονται μέσα στο Ηλιακό Σύστημα, λόγω της βαρύτητας του Ήλιου ή των μεγάλων πλανητών, δεν θα έπρεπε μετά από πέντε δισεκατομμύρια χρόνια ύπαρξης του Ηλιακού Συστήματος να παρατηρούνται πια κομήτες. Άρα πρέπει να υπάρχει μια πηγή πυρήνων κομητών η οποία στέλνει συνεχώς κομήτες στο εσωτερικό Ηλιακό Σύστημα. Αν ληφθούν υπόψη και οι τροχιές των κομητών μεγάλης περιόδου, η πηγή αυτή πρέπει να απέχει κάπου 50.000 AU από τον Ήλιο και να περιέχει εκατομμύρια πυρήνων. Λόγω του γεγονότος ότι οι κομήτες μεγάλης περιόδου έρχονται έξω απ' την εκλειπτική, η πηγή τους πρέπει να περιβάλλει σφαιρικά το Ηλιακό Σύστημα.
Τα αντικείμενα του Νέφους του Oort εικάζεται ότι δημιουργήθηκαν μαζί με τους πλανήτες και τα υπόλοιπα σώματα του ηλιακού μας συστήματος, πριν από περίπου 4.6 δισεκατομμύρια χρόνια. Η βαρυτική τους αλληλεπίδραση όμως κυρίως με τους μεγάλους πλανήτες άλλαξε τις τροχιές τους και τα εξακόντισε έξω από το ηλιακό σύστημα, θέτοντάς τα σε ελλειπτικές ή παραβολικές τροχιές. Αλληλεπιδράσεις με τα βαρυτικά πεδία άλλων αστεριών (που παίζουν ρόλο σε τέτοιες αποστάσεις) έδωσαν στο Νέφος του Oort τη σφαιρική κατανομή του.
Τον Ιούνιο του 2010, ο Χάρολντ Λέβισον (Harold F. Levison) μαζί με τους συνεργάτες του πρότειναν, βασισμένοι σε προσομοιώσεις, ότι ο Ήλιος "παρέσυρε κομήτες από άλλα αστέρια κατά τη γέννησή του". Τα αποτελέσματα αυτά υποννοούν ότι "ένα σημαντικό ποσοστό των κομητών του Νέφους του Όορτ, ενδεχομένως μεγαλύτερο από 90%, προέρχεται από άλλα αστέρια". Οι αστρονόμοι θεωρούν ότι το θέμα που συνθέτει το σύννεφο Oort σχηματίστηκε πλησιέστερα στον Ήλιο και διασκορπίστηκε πολύ στο διάστημα από τις βαρυτικές επιδράσεις των γιγάντιων πλανητών στην αρχή της εξέλιξης του Ηλιακού Συστήματος . Αν και δεν υπάρχουν επιβεβαιώσει άμεσες παρατηρήσεις του νέφους Oort γίνει, μπορεί να είναι η πηγή όλων των μακράς περιόδου και Halley τύπου κομητών που εισέρχονται στο εσωτερικό ηλιακό σύστημα, και πολλά από των Κενταύρων.
